گنبد نمکی دشتی عروس کوه های جهان

گنبد نمکی دشتی دراستان بوشهر و در نزدیکی روستای گنخک و در فاصله ی 144 کیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر و  64 کیلومتری شهر خورموج قرار دارد و بزرگترین وزیباترین گنبد نمکی ایران و خاورمیانه به شمار می آید.وسعت گنبد در حدود 3666 هکتار بوده و ارتفاع قله یآن 1490 متر از سطح دریا می باشد , و حدااقل ارتفاع آن از سطح دریا نیز 70 متر است.تشکیل گنبد شمال غربی به جنوب شرقی بوده و از سمتغرب به روستای گنخک و روستای جاشک کشیده شده و از سمت شرق از روستای باغان تاروستای درویشی ادامه دارد و راه دسترسی به گنبد از سمت شرقی از فاصله ی 3 کیلومتری بعد از روستای گنخک  از طریق جاده خاکی معدن قدیمی سنگ نمک که درمنطقه فعالیت می کرده است و از سمت شرقی گنبد بعد از پل روستای کردلان جاده ی خاا به سمت گنبد پیش گرفته تا به پای کوهپایه های گنبد برسیم.موقعیت خاص گنبد نمکی دشتی که باعث شوری آب رودخانهمند گشته است شاید تنها عامل زیان رسان به منطقه باشد زیرا رودخانه تا قبل ازروستای باغان شیرین و قابل شرب و استفاده کشاورزی می باشد.اما پس از عبور از کنار گنبد و دور زدن آن آبرودخانه با درصد زیادی شوری همراه می شود که نشان از فعالیت زیاد گنبد و روان بودنآب آن تا بستر رودخانه مند می باشد ودر فصل پر بارش آب رودخانه سطح دشت های چغابورو دشتی را فرا گرفته وبه علت تبخیر زیاد نمک بر روی سطح خاک باقی مانده و باعثشوری زمین های منطقه می گردد.

پوشش گیاهی

سطح گنبد نمکی دشتیاز لحاظ پوشش گیاهی تقریبا در اغلب نقاط به دلیل درصد بالای نمک تهی از هر نوعرویش بوده اما در برخی از نقاط گنبد وجود مناطق بزرگ و کوچک آهکی به چشم می خوردکه بر روی این سطوح گیاهانی مانند گون،گیشدارا و قیج و همچنین در فصل زمستان وبهار انواع گیاهان یکساله روی سطح آهکی گنبد را پوشانده و زیبای خاصی را به آنمنطقه می بخشد. همینطور دره هایی کهاز وجود نمک شارها در امان مانده اند در آنها درختچه های کُنار،اشک و بادام کوهی وهمچنین گل سنگ های زیبای چند متری که بر روی دیواره های دره سبز شده اند و بیشتر درناحیه ی شمال شرقی گنبد دیده می شوند نیز از مناظر خاص منطقه محسوب می شوند.

موقعیت گردشگری گنبدنمکی دشتی:

 گنبد از نظر گردشگری دارای جاذبه ها و قابلیت های فراوان می باشد که از آنجمله می توان به 1- آبشارهای نمکی 2- غارهای نمکی 3- چالها و یخچالهای نمکی 4- تخت دیو یا دودکش جن 5-دره گل کلم  6- چشمه های نمکی ،نمک شارها و نمک فشان ها و سطح زیباو رنگارنگ گنبد اشاره نمود.

   آبشارهای نمکی

آبشارهای طبیعی کهدر مسیر طبیعی آب راههای گنبد و در کوهپایه های پایین دست به شکل های مختلف و دراندازه های متفاوت زیبای خاصی به منطقه بخشیده است و در فصل گرم به واسطه تبخیرزیاد آب،بلورهای نمکی ضخیمی در مسیر آبشارها ایجاد کرده که با لغزش آب بر رویبلورهای نمکی و تابش آفتاب منظره ای شگرف و زیبا ایجاد نموده است.

   غارهای نمکی

یکی دیگر از جاذبههای گردشگری گنبد وجود غارهای نمکی فراوان که با انحلال رسوبات نمکی و معدن ایجادشده و در درون غارها بلورهای زیبا به صورت استلاگمیت و استلاکمیت یا همان قندیل بااشکال متفاوت می باشد.قندیل ها به اشکال متفاوت به قدری زیبا تشکیل گشته اند که اغلب غارها بااستفاده از اشکال همین قندیلها نامگذاری شده اند.مثلا در غار انگوری که در درون آن قندیل های فراوانبه صورت خوشه های انگور از سقف و دیواره ی غار آویزان شده اند که شما هنگام  حضور در این غار گویی به یک تاکستان پربار پاگذاشته اید.یا غار شاخه نباتکه  وجود قندیل های سفید  و یک دست که به صورت شاخه ای از سقف غار آویزانمی باشند نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کنند.غار سدنمکی یا غار پنجه عقاب نیز به همین صورت میباشند.تعدد غارها به قدریزیاد است که نامگذاری  بعضی از غارها راسخت کرده است.طول غارها از غارهایکوچک 30 تا 50 متری تا غارهای 300 متری و 500 متری و بزرگترین انها تا 1500 متری نیز می باشد که به غار پلکانی معروف شده است.

  نمکچالها و یخچالهای نمکی

یخچالهای نمکی ازجاذبه های خاص گنبد نمکی دشتی می باشند که در سطح شیب دار و حرکت ثقلی توده هاینمک و در جهت شیب گنبد و به صورت پلکانی تشکیل شده اند و در سطح خود با اشکالیزیبا  رنگهای متحیرانه را به وجود آوردهاند که چشم نوازی می کند و به دلیل اینکه به یخچالهای یخی شبیه بوده اند به ایننام نامیده شده اند. نمک چالها را نیز باید از جاذبه های گنبد نمکی دشتی دانست.چاله های بزرگ و کوچکی که در مسیر آبهای روان و چشمههای نمکی ایجاد شده و با تبخیر آب آنها اشکال مختلف نمکی  درکف این چاله ها چونان الماس می درخشند.

   تخت دیو یا دودکش جن

تخت دیو یا دودکش جننیز یکی دیگر از جاذبه های گنبد نمکی دشتی می باشد که به دلیل اختلاف در میزانفرسایش سنگها و به صورت ستونهای کوچک و بزرگی بر روی گنبد خودنمایی می کنند کهبعضاً به خاطر شکلشان نامگذاری هم شده اند مثلاً ستون انگشت خدا یا کلاه به سر رامی توان از این جمله دانست.ستون ها همانند نگهبانانی استوار و همیشگی برای گنبد محسوب می شوند.

    دره گل کلم

 می توان شگفت انگیزترین بخش گنبد را این دره زیبا و منحصر به فرد دانست.دره ای که سطح ان یکدست با نمکی که به صورت گل کلمدر آمده  فرش شده است.نمک ها به صورت غنچه هایی کنار هم باز شده و بهصورت کاملاً زیبایی در آمده اند .گویی که در آنجا نمک گل کرده و شکوفه داده است.وجود چشمه های نمکی و روان بودن آب آنها با صدایبسیار ملایم و دیواره های زیبا رنگ دره ، به دره زیبایی بیشتری می بخشد.

   چشمه های نمکی

چشمه های نمکی که بهفراوانی در درون غارها  و در سطح دره ها بهچشم می خورد نیز از جاذبه های گنبد نمکی دشتی به شمار می آیند.این چشمه ها بعضاً به صورت نمک فشان نیز در منطقه دیده می شوند که نمک را بهصورت خمیری فشرده و همراه با آب از درون آنها به بیرون راه می یابند و در سطح گنبدبه جریان می افتد.به دلیل بالا بودن درصد نمک در آب که حدود 350 برابر بیشتر از آب دریا می باشد و تبخیر زیاد درکنار چشمه های نمکی معمولا نمک شارها به اشکال متفاوت دیده می شوند.

   سطح زیبا و رنگارنگ گنبد

مهمترین جاذبهگردشگری گنبد نمکی دشتی  ساختار گنبد بودهبه طوری که هر رهگذری که در حال عبور از جاده ی خورموج به سمت کنگان باشد از فاصلهی دور سفیدی گنبد پوشیده از نمک را می بیند و در نظر اول به این فکر می کند کهکوهی پوشیده از برف را مشاهده می کند.وجود نمک های طعام و صنعتی با رنگهای بسیار زیبا کهشامل قرمز،سبز،سفید،سیاه،نارنجی،قهوه ای و ترکیب این رنگها در دیواره ها و سنگفرشها و وجود کانیهای زیاد در منطقه که از جمله ی آنها می توان به وجود مقدار زیادگوگرد که با  رنگ زرد طلایی یا وجود پتاسیم با رنگ نارنجی وآهن با رنگ قرمز و قهوه ای وترکیب این مواد معدنی با هم که میتوان از پیریت یا همان طلای کاذب(طلای احمقها) که در سطح گنبد بهوفور یافت می شود که از ترکیب گوگرد با آهن تشکیل می گردد و دارای جلای فی براقیمی باشد.همچنین وجود بلورهایزیبای سیلیکاته و فسفاته با جلای فی و غیر فی با تنوع رنگها پدیده ای شگفتانگیز و متحیر کننده ای است که شاید در هیچ جا نتوان همانند آن را نظاره کرد.

گنبد نمکی دشتی دربهمن ماه سال 1386 به عنوان اثر ملی طبیعی ثبت گردید اما متاسفانه از آن تاریخ به بعد هیچ اقدامیاز طرف مسئولان استان و شهرستان برای حفاظت از گنبد و جذب گردشگر صورت نگرفته واین مسئله در حد یک اسم اثر ملی طبیعی باقی مانده است که همت مسئولان استان وشهرستان را برای بهبود وضع گنبد و جذب گردشگر را می طلبد.البته لازم به ذکر است که هیئت کوهنوردی شهرستاندشتی با کشف غارهای نمکی در سال86 و پیمایش ان ها و مهمتر از همه در رأس خبر قرار دادن گنبد تاکنون بیش از صدگروه کوهنوردی از استان های  گامی بلند جهتمعرفی گنبد نمکی دشتی برداشته است که باز با حمایت مسئولان شهرستان امید به معرفیبهتر و شایشته تر این اثر ملی خدادای برای عموم مردم و طبیعت گردان می رود.

سالگرد وفات حضرت محمد(ص) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) وامام رضا (ع)

فرارسیدن ایام سالگرد وفات حضرت محمد مصطفی(ص) و شهادت مظلومانه سبط اکبر پیامبر، امام حسن مجتبی(ع) و شهادت غریبانه هشتمین پیشوای معصوم، حضرت امام علی بن موسی الرضا(ع)، بر تمامی مسلمان تسلیت باد.

  وفات جانگداز و مظلومانه اشرف مخلوقات خاتم الأنبیاء محمد بن عبدالله(ص) در 28 صفر سال 11 هجری در سن 63 سالگی بوده است.رسول گرامی و اهل بیت وی، مظهر تامّ اسمای الهی و آیینه تمام نمای صفات جمال و جلال حقّ اند. آنان، پیشوایان بشر به سوی فضایل و ارزش های متعالی انسانی و الهی اند و آشنایی با ابعاد گوناگون شخصیت و زندگی این رهبران الهی، بهترین توشه سالکان راه حقیقت و پاکبازان طریقِ سعادت و کمال است.

  زندگی پیامبر اسلام و ائمه هدی(علیهم السلام) داستان انسان های پاک و به کمال رسیده ای است که برای هر پوینده ای، راهی هموار و مستقیم به سوی حقیقت را نشان می دهد، و زندگی پرفراز و نشیب و سراسر صلابت و جاودانگی آنان، می تواند همه ابعاد و شئون مختلف حیات انسان کامل را تأمین نماید.

  این روزها ایام سالگرد وفات حضرت محمد مصطفی(ص) است که بنای ستم و بیدادی را که بر فرزند آدم می‌رفت برانداخت و نوای خوش قسط و عدل را در جهان طنین‌‌افکن‌ ساخت؛ بزرگمردی که در پیشگاه انسانیت، سرود توحید سر داد. با ظهورش پابرهنگان و آنانکه اربابان بیداد به استضعافشان کشانده‌ بودند، گوهر آزادگی و حریت را در آغوش کشیدند. او از جهان رفته است اما دیری نخواهد پایید که واپسین حجت توحید بر انسان عرضه می‌گردد تا مومنان آفاق در پرتو خورشید اسلام، شاهد غروب بتان باشند. در چهاردهمین قرن از ظهور حضرت محمد مصطفی(ص) که جهان بشری پرشور و شرتر از پیش گردیده، ندای بلند توحید که از گلوی پاک آخرین پیامبر خدا برخاست هنوز در پهنه کره‌ خاکی طنین‌انداز است و امت او در روز وفاتش پیام وحدت خویش را در مأذنه‌های رفیع و شکوهمند اسلام به گوش جهانیان می‌رسانند.

  این ایام همچنین سالروز شهادت سبط اکبر پیامبر، امام حسن مجتبی(ع) در روز 28 صفر است که در روزهای طوفانی صدر اسلام همچون بازویی پرتوان در کنار پدر بزرگوارش و نیز در دوران زمامداری کوتاه خودش از کیان اسلام و مسلمین دفاع کرد ولی نیرنگ منافقان و دشمنان اسلام که لباس دوستی دین و امارت مسلمین را به دروغ بر تن کرده بودند، از کاسه زهرآگین دشمن خانگی بیرون آمد و دومین شهید امامت به جهان اسلام تقدیم شد.

  همچنین در ایام غمبارِ سالگرد شهادت غریبانه و مظلومانه امام علی بن موسی الرضا(ع)، آن امام همام را اینگونه خطاب قرار می‌دهیم که ای امامِ غریب! ای قبله‌یِ آمالِ مشتاقان خوشنودی و رضا! هنگامی که نقشِ گنبدِ پر نورِ تو در پرده‌یِ چشمانمان می‌افتد، آمیزه‌ای از احساس تعالی و شکوه در قلب‌‌هایمان می‌نشیند. نقشی که محبت و دوستیِ تو را پیوسته در رگانمان به دوردست‌ترین منافذِ جسم و جان می‌رساند و حاصل این پیوند چیزی نیست جز فروزان‌تر شدن ِآتشِ عشقِ ولایتِ تو که به مثابه‌ی میراثی پرارج در سینه‌هایمان جاوید شده ‌است.

زبانحال حضرت زهرا(س):

ملک الموت مزن شعله به زخم جگرم 

وای من گر تو مدارا نکنی با پدرم 

صبـر کـن سیر ببینم رخ بابایم را 

چه کنم سدّ نگاهم شده اشک بصرم 

قسمت این بود که بالای سرش بنشینم 

چشم بگشایم و جان دادن او را نگرم 

وقت جان دادن خود گفت: مقدر این است 

دو مـه و نیم دگر فاطمه را هم ببرم 

ای پدر! مادر مظلومه من یار تو بود 

من پس از رفتن تو جان علی را سپرم 

با تن خسته و بازوی کبود از مسجد 

قول دادم که علی را به سوی خانه برم 

دست از دامن حیدر نکشم یک لحظه 

گر بریزند همه اهل مدینه بـه سرم 

قسمت این بود که بعد از تو بمانم بابا 

تا که با دادن جان، جان علی را بخرم 

به فدای سر یک موی علی باد پدر 

گـر میـان در و دیـوار دهد جان، پسرم 

جگرت سوخت به هر بیت که گفتی میثم» 

اجـر ایـن سـوختنت بـا احـدِ دادگرم

========================

چراغ و چشم رسول خدا امام حسن

به جن و انس و ملک مقتدا امام حسن

هزار بارم اگر سر جدا شود، دستم 

ز دامن تو نگردد جدا امام حسن

در آن زمان که نبودیم ما، ز لطف خدا 

ولایت تو عطا شد به ما امام حسن

عجیب نیست مسیحا اگر شود بیمار 

ز خاک کوی تو گیرد شفا امام حسن

تمام ارض و سما سفره کرامت توست 

کریم کیست به غیر از شما امام حسن

فدای خلق کریمت شوم که دشمن هم 

کند ز کثرت عفوت حیـا امـام حسن

هـزار مـرتبه جـانم فـدای آن پدری 

که کرد با تـو مـرا آشنـا امـام حسن

ز کـوه طـور بـود زائـر مـدینه کلیم 

شود به کوی تو حاجت روا امام حسن

که گفته دور بقیع تو نیست زوّاری؟ 

ستـاده‌اند همـه انبیـا امـام حسن

بـه غـربتِ حرم بی‌چراغ تو سوگند 

که هر دلی حرم توست یا امام حسن

بـه روز کـه پیغمبران گرفتارند 

تو را زنند خلایـق صـدا امـام حسن

دهان و صورت و چشم و لب تو را بوسید 

هـزار بـار رسـول خـدا امـام حسن

همای قافِ اجابت همیشه رام کسی است 

که در حریم تو خوانَد دعا امام حسن

کریـم آل محمّـد کـرامتی فـرما 

که من به کوی تو باشم گدا امام حسن

ز پایداری و صلح و سکوت و صبر تو بود 

ظهـور واقعـه کـربلا امــام حسن

سکوت توست نبرد و قیام تو همه صبر 

گـرفت از تـو ولایت بقا امام حسن

میان زخم تن و زخم دل تفاوت‌هاست 

کـه زخـم دل نپذیـرد دوا امـام حسن

نه دشمنان، به خدا خیل دوستان کشتند 

تو را ز زخم زبان، بارها امام حسن

به ننگ قتل تو هر چند جعده» شد مشهور 

مغیره» کشت از اول تو را امام حسن

روا نبود که با آن هجوم زخم جگر 

تو را کشند به زهر جفا امـام حسن

روا نبود تن پاک تو به دوش حسین

شـود نشـانه تیـر خطا امـام حسن

خدا گواست که مثل تو ای غریب وطن 

ستم ندیده کس از آشنا امام حسن

نـه جـراتی که بگریم کنار تربت تو 

نه رخصتی که بگیرم عزا امام حسن

چو شمع سوخته با اشک بی‌صدا زوّار 

ستاده دور مزارت بپـا امام حسن

چقـدر دور مـزار تـو بشنود شیعه 

ز دشمنان شما نـاسزا امـام حسن

تمام ثروت میثم» بـوَد همـان دل او 

که هست هر شب و هر روز با امام حسن

======================

هستم علی موسی الرضا، در حجره افتادم ز پا

تنها و بیقرارم (2)

بر دیدنم ای قرص ماه من بیا

شد قصر مأمون قتلگاه من بیا

می میرم و تا لحظه های آخرین

باشد به راه تو نگاه من بیا

واویلتا (3)

*****

ای شاخ شمشادم بیا، کی می کنی یادم بیا

من جز تو کس ندارم(2)

بیا ببین می سوزد از پا تا سرم

خون می چکد از هر دو چشمان ترم

در گوشه ی حجره جگر گوشه بیا

بیا ببین شد پاره پاره جگرم

واویلتا (3)

*****

ای روی تو ماهم جواد، من دیده بر راهم جواد

بیا در انتظارم(2)

ای که به باغ دل گل یاسی مرا

تو هست و بود و عشق و احساسی مرا

در حجره من از بس بخود پیچیده ام

من بیم آن دارم که نشناسی مرا

واویلتا (3)

*****

بیا ببین ای پسرم، آتش گرفته جگرم

دگر نفس ندارم(2)

بر روی دامان اجل باشد سرم

تنهایم و آتش گرفته پیکرم

من لاله ی زهرای هجده ساله ام

در حجره ام پیچیده بوی مادرم

واویلتا (3)

××××××××××××××××××۶

ای غریب خراسان سیدی یا رضاجان 

داغ تو بر دل ما چشم ما بر تو گریان 

یا علی ابن موسی (2) 

***** 

سینه‌ات پر شراره دیده‌ات پر ستاره 

هم غمت بی‌شماره هم جگر پاره پاره 

یا علی ابن موسی (2) 

***** 

غصه‌ها در نهادت شیعه گرید به یادت 

بر روی صورتت ریخت اشک چشم جوادت 

یا علی ابن موسی (2) 

***** 

جان عالم فدایت مانده بر لب دعایت 

جای معصومه خالی تا بگرید برایت 

یا علی ابن موسی (2) 

*****

ملک دل را حبیبی، درد جان را طبیبی 

پس چرا یاابن زهرا در خراسان غریبی؟ 

یا علی ابن موسی (2)

موقعیت جغرافیایی عرفات

عرفات، نام منطقه وسیعی است با مساحت حدود ۱۸ کیلومتر مربع، در شرق مکه، اندکی متمایلبه جنوب، در میان راه طائف و مکه. این منطقه به وسیله کوه هایی که به شکل نیم دایرهدر اطرافش قرار دارد، مشخص شده است.

وقوف در عرفات

حجاج بیت الله الحرام در روز عرفه؛ یعنی نهم ذی حجه، از ظهر تا مغرب شرعیدر این منطقه حضور می یابند و در اصطلاح فقهی، این حضور وقوف نامیده می شود. اهمیتحضور در عرفات تا آنجاست که گفته اند: الْحَجُّ عَرَفَة یا الحَجُّ عرفات. 

این وقوف یکی از ارکان حج تمتع است و در صورت عدم تحقق آن، حج محقق نمیشود. این تأکید قدری هم به خاطر تحریض قریش بر وقوف در عرفات بود؛ زیرا آنان که خودرا طایفه برگزیده می دانستند و به اصطلاح اهل حُمْس یا تشدد در دینداری و اهل حرم معرفیمی کردند، خود را بی نیاز از وقوف در عرفات می دیدند. این در حالی بود که رسول خدا(صلیالله علیه وآله) این برخورد آنان را نادرست دانست و خود در حجة الوداع، در عرفات وقوفکرد.

عرفات در خارج از محدوده حرم است و وقوف در آن؛ یعنی بیرون رفتن حاجیاز محدوده حرم و بازگشت به درون حرم تفسیر شده است. در ادوار مختلف تاریخی و تا بهامروز اطراف عرفات را با علائم و تابلو به طور دقیق مشخص کرده اند.

علل نامگذاری عرفات

در باره نامگذاری این منطقه به عرفات، چهار نکته گفته اند:

۱ ـ وقتی جبرئیل مراسم حج را به آدم(علیه السلام)یا به ابراهیم خلیل(علیه السلام) آموخت، در پایان به او گفت: عَرَفْت؟ آیا شناختی؟ 

۲ ـ آدم و حوا، در این منطقه یکدیگر را شناختند(= تَعارَفا) و باز یافتند.

۳ ـ عرفات از آن رو به این نام شناخته شد که مردمدر آنجا به گناهان خود اعتراف می کنند. در روایتی از امام صادق(علیه السلام) نقل شدهاست که در باره نامگذاری عرفات فرمودند:

جبرئیل در ظهر عرفه از ابراهیم پرسید: ای ابراهیم، به گناهان خود اعترافکن و مناسک را بشناس. عرفات را به خاطر این سخن جبرئیل که گفت: اعْترف؛ عرفات نامیدند

4 ـ برخی هم عرفه را به معنای کوه گرفته اند.

دل در جوشش ناب عرفه، وضو می گیرد و در صحرای تفتیده عرفات، جاری می شود. آن جا كه ایوان هزار نقش خداشناسی است لب ها ترنم با طراوت دعا به خود گرفته و چشم ها امان خود را از بارش توبه، از دست داده اند. دل، بیقرار روح عرفات، حضرت اباعبدالله الحسین (ع) شده است. پنجره باران خورده چشم ها از ضریح اجابت، تصویر می دهد و این صحرای عرفات است كه با كلمات روحبخش دعای امام حسین (ع) و اشك عاشقان او بر دامن خود اجابت را نقش می كند. اشك و زمزمه ما را نیز بپذیر، ای خدای عرفه.

عرفات نام جایگاهی است كه حاجیان در روز عرفه (نهم ذی الحجه) در آنجا توقف می كنند و به دعا و نیایش میپردازند و پس از برگزاری نماز ظهر و عصر به مكه مکرمه باز میگردند و وجه تسمیه آنرا چنین گفته اند كه جبرائیل علیه السلام هنگامی كه مناسك را به ابراهیم می آموخت، چون به عرفه رسید به او گفت عرفت» و او پاسخ داد آری، لذا به این نام خوانده شد. و نیز گفته اند سبب آن این است كه مردم از این جایگاه به گناه خود اعتراف میكنند و بعضی آن را جهت تحمل صبر و رنجی میدانند كه برای رسیدن به آن باید متحمل شد. چرا كه یكی از معانی عرف» صبر و شكیبایی و تحمل است. (1)

حضرت آدم (ع) در عرفات:

فَتَلَقی آدَمُ مِنْ رَبِّه كَلماتًُ فتابَ عَلیهِ اِنَّه’ هو التَّوابُ الرّحیمْ
آدم از پروردگارش كلماتی دریافت داشت و با آن بسوی خدا بازگشت و خداوند، توبه او را پذیرفت، چه او توبه پذیر مهربان است.
طبق روایت امام صادق(ع)، آدم (ع) پس از خروج از جوار خداوند، و فرود به دنیا، چهل روز هر بامداد بر فراز كوه صفا با چشم گریان در حال سجود بود، جبرئیل بر آدم فرود آمد و پرسید:
چرا گریه می كنی ای آدم؟
چگونه می توانم گریه نكنم در حالیكه خداوند مرا از جوارش بیرون رانده و در دنیا فرود آورده است.
ای آدم به درگاه خدا توبه كن و بسوی او بازگرد.
چگونه توبه كنم؟
جبرئیل در روز هشتم ذیحجه آدم را به منی برد، آدم شب را در آنجا ماند. و صبح با جبرئیل به صحرای عرفات رفت، جبرئیل به هنگام خروج از مكه، احرام بستن را به او یاد داد و به او لبیك گفتن را آموخت و چون بعد از ظهر روز عرفه فرا رسید تلبیه را قطع كرد و به دستور جبرئیل غسل نمود و پس از نماز عصر، آدم را به وقوف در عرفات واداشت و كلماتی را كه از پروردگار دریافت كرده بود به وی تعلیم داد، این كلمات عبارت بودند از: 
سُبحانَكَ اللهُمَ وَ بِحمدِك خداوندا با ستایشت تو را تسبیح می گویم
لا الهَ الاّ اَنْتْ جز تو خدایی نیست
عَمِلْتُ سوء وَ ظَلَمْتُ نَفْسی كار بد كردم و بخود ظلم نمودم
وَ اِعْتَرِفْتُ بِذَنبی اِغْفرلی به گناه خود اعتراف می كنم تو مرا ببخش
اِنَّكَ اَنْتَ اَلغَفور الرّحیمْ كه تو بخشنده مهربانی

آدم (ع) تا بهنگام غروب آفتاب همچنان دستش رو به آسمان بلند بود و با تضرع اشك می ریخت، وقتیكه آفتاب غروب كرد همراه جبرئیل روانه مشعر شد، و شب را در آنجا گذراند. و صبحگاهان در مشعر بپاخاست و در آنجا نیز با كلماتی به دعا پرداخت و به درگاه خداوند توبه گذاشت

حضرت ابراهیم (ع) در عرفات
در صحرای عرفات، جبرئیل، پیك وحی الهی، مناسك حج را به حضرت ابراهیم (ع) نیز آموخت و حضرت ابراهیم (ع) در برابر او می فرمود: عَرِفتُ، عَرِفتُ (شناختم، شناختم).

پیامبر اسلام (ص) در عرفات
و نیز دامنه كوه عرفات در زمان صدر اسلام كلاس صحرایی پیامبر اسلام (ص) بود و بنا به گفته مفسرین آخرین سوره قرآن در صحرای عرفات بر پیغمبر (ص) نازل شد و پیغمبر این سوره را كه از جامع ترین سوره های قرآن است و دارای میثاق و پیمانهای متعدد با ملل یهود، مسیحی و مسلمان و علمای آنها می باشد، و قوانین و احكام كلی اسلام را در بر دارد، به مردم و شاگردانش تعلیم فرمود.
و طبق مشهور میان محدثان پیامبر (ص) در چنین روزی سخنان تاریخی خود را در اجتماعی عظیم و با شكوه حجاج بیان داشت:
ای مردم سخنان مرا بشنوید! شاید دیگر شما را در این نقطه ملاقات نكنم. شما به زودی بسوی خدا باز می گردید. در آن جهان به اعمال نیك و بد شما رسیدگی میشود. من به شما توصیه می كنم هركس امانتی نزد اوست باید به صاحبش برگرداند. هان ای مردم بدانید ربا در آئین اسلام اكیداً حرام است. از پیروی شیطان بپرهیزید. به شما سفارش می كنم كه به ن نیكی كنید زیرا آنان امانتهای الهی در دست شما هستند، و با قوانین الهی بر شما حلال شده اند.
. من در میان شما دو چیز بیادگار می گذارم كه اگر به آن دو چنگ زنید گمراه نمی شوید، یكی كتاب خدا و دیگری سنت و (عترت) من است.

هر مسلمانی با مسلمان دیگر برادر است و همه مسلمانان جهان با یكدیگر برادرند و چیزی از اموال مسلمانان بر مسلمانی حلال نیست مگر اینكه آنرا به طیب خاطر به دست آورده باشد.

صحرای عرفات همایش شناخت و خودسازی امام حسین (ع)
حضرت سیدالشهدا، امام حسین (ع) نیز بعد از ظهر روز عرفه همراه با فرزندان و گروهی از اصحاب از خیمه های خود در صحرای عرفات بیرون آمدند، و روی به دامن كوه رحمت» نهادند و در سمت چپ كوه روی به كعبه، همایشی تشكیل دادند، كه موضوع آن بمناسبت روز عرفه (روز شناخت)، شناخت و سازندگی بود. این همایش، تنها جنبه علم و معرفت نداشت بلكه شناخت توأم با عمل و سازندگی و تزكیه و خودسازی بود و فهرست مطالب آن عبارت بودند از:
شناخت خدا و صفات الهی.
شناخت خود یا خودشناسی.
شناخت جهان.
شناخت آخرت.
شناخت پیامبران.
خودسازی با صفات الهی. 
پرورش نفس با كمالات الهی.
توبه و بازگشت به خدای مهربان.
دور كردن صفات نكوهیده از خود با تسبیح پروردگار.
فراگیری راه تعلیم و تربیت از خدا.
شناخت و درخواست بهترین مسئلت ها.
تبدیل خود پرستی نفس به خدا پرستی.
تبدیل خود برتر بینی نفس به تواضع و فروتنی.
تبدیل خودخواهی نفس به ایثار و غیر خواهی.
تعلیم مفاهیم و ادبیات قرآن.

برگزیده ای از دعای امام حسین (ع) در عرفه

ستایش حق تعالی:
ستایش سزاوار خداوندی است كه كس نتواند از فرمان قضایش سرپیچد و مانعی نیست كه وی را از اعطای عطایا، باز دارد. و صنعت هیچ صنعتگری بپای صنعت او نرسد. بخشنده بیدریغ است. اوست كه بدایع خلقت را بسرشت و صنایع گوناگون وجود را با حكمت خویش استوار ساخت.

تجدید عهد و میثاق با خدا:
پروردگارا بسوی تو روی آورم. و به ربوبیت تو گواهی دهم. و اعتراف كنم كه تو تربیت كننده و پرورنده منی. و بازگشتم بسوی توست. مرا با نعمت آغاز فرمودی قبل از اینكه چیز قابل ذكری باشم.

خود شناسی:
و قبل از هدایت مرا با صنع زیبایت مورد رأفت و نعمتهای بیكرانت قرار دادی. آفرینشم را از قطره آبی روان پدید آوردی. و در تاریكیهای سه گانه جنینی سكونتم دادی: میان خون و گوشت و پوست. و مرا شاهد آفرینش خویش نگرداندی و هیچیك از امورم را بخودم وا نگذاشتی

راز آفرینش انسان:
ولی مرا برای هدفی عالی یعنی هدایت (و رسیدن به كمال) موجودی كامل و سالم بدنیا آوردی. و در آن هنگام كه كودكی خردسال در گهواره بودم، از حوادث حفظ كردی. و مرا از شیر شیرین و گوارا تغذیه نمودی. و دلهای پرستاران را بجانب من معطوف داشتی. و با محبت مادران به من گرمی و فروغ بخشیدی

تربیت انسان در دانشگاه الهی:
تا اینكه با گوهر سخن مرا ناطق و گویا ساختی. و نعمتهای بیكرانت را بر من تمام كردی. و سال به سال بر رشد و تربیت من افزودی. تا اینكه فطرت و سرنوشتم، به كمال انسانی رسید. و از نظر توان اعتدال یافت. حجتت را بر من تمام كردی كه معرفت و شناختت را به من الهام فرمودی.

نعمتهای خداوند:
آری این لطف تو بود كه از خاك پاك عنصر مرا بیافریدی. و راضی نشدی ای خدایم كه نعمتی را از من دریغ داری. بلكه مرا از انواع وسائل زندگی برخوردار ساختی. با اقدام عظیم و مرحمت بیكرانت بر من. و باحسان عمیم خود نسبت به من، تا اینكه همه نعماتت را درباره من تكمیل فرمودی

شهادت به بیكرانی نعمت های الهی:
الهی! من به حقیقت ایمانم، گواهی دهم. و نیز به تصمیمات متیقن خود و به توحید صریح و خالصم
و به باطن نادیدنی نهادم. و پیوستهای جریان نور دیده ام. و خطوط ترسیم شده بر صفحه پیشانی ام، و روزنه های تنفسی ام، و نرمه های تیغه بینی ام. و آوازگیرهای پرده گوشم و آنچه در درون لبهای من پنهان است

ناتوانی بشر از بجا آوردن شكر الهی:
گواهی می دهم ای پروردگار كه اگر در طول قرون و اعصار زنده بمانم و بكوشم تا شكر یكی از نعمات تو بجا آورم، نتوانم مگر باز هم توفیق تو رفیقم شود، كه آن خود مزید نعمت و مستوجب شكر دیگر، و ستایش جدید و ریشه دار باشد.

ستایش خدای یگانه:
معهذا من با تمام جد و جهد و توش و توانم تا آنجا. كه وسعم می رسد با ایمان و یقین قلبی گواهی می دهم. و اظهار می دارم:
حمد و ستایش خدایی را كه فرزندی ندارد تا میراث برش باشد. و در فرمانروایی نه شریكی دارد تا با وی در آفرینش بر ضدیت برخیزد و نه دستیاری دارد تا در ساختن جهان به وی كمك دهد.

خواسته های یك انسان متعالی:
خداوندا، چنان كن كه از تو بیم داشته باشم، آنچنان كه گویی تو را می بینم و مرا با تقوایت رستگار كن! اما بخاطر گناهانم مرا به شقاوت دچار مساز! مقدر كن كه سرنوشت من به خیر و صلاح من باشد. و در تقدیراتت خیر و بركت بمن عطا فرما!

سپاس به تربیت های الهی:
خداوندا! ستایش از آن تست كه مرا آفریدی. و مرا شنوا و بینا گرداندی! و ستایش سزاوار تست كه مرا بیافریدی و خلقتم را نیكو بیاراستی. بخاطر لطفی كه به من داشتی والا

نیازهای تربیتی از خدا:
و مرا بر مشكلات روزگار، و كشمكش شبها و روزها یاری فرمای! و مرا از رنجهای این جهان و محنتهای آن جهان نجات بده و از شر بدیهایی كه ستمكاران در زمین می كنند نگاه بدار.

شكایت به پیشگاه خداوند:
خدایا! مرا به كه وا می گذاری؟ آیا به خویشاوندی كه پیوند خویشاوندی را خواهد گسست؟ یا به بیگانه كه بر من بر آشفتد؟ یا به كسانیكه مرا به استضعاف و استثمار كشانند؟ در صورتیكه تو پروردگار من و مالك سرنوشت منی؟

ای مربی پیامبران و فرستنده كتب آسمانی:
ای خدای من و ای خدای پدران من! ابراهیم، اسماعیل، اسحق و یعقوب، و ای پروردگار جبرئیل، مكائیل و اسرائیل. و ای تربیت كننده محمد، خاتم پیامبران و فرزندان برگزیده اش. ای فرو فرستنده تورات، انجیل زبور و فرقان

تو پناهگاه منی:
تو پناهگاه منی، بهنگامی كه راهها با همه وسعت، بر من صعب و دشوار شوند و فراخنای زمین بر من تنگ گردد. و اگر رحمت تو نبود من اكنون جزء هلاك شدگان بودم. و تو مرا از خطاهایم باز می داری. و اگر پرده پوشی تو نبود از رسوایان بودم.

وقایع ذیحجه

ازدواج حضرت فاطمه با امیرالمومنین علی (ع)، روز اول ذیحجه سال دوم

شهادت امام محمدباقر(ع) ، روز هفتم ذیحجه سال ۱۱۴ قمری

ترویه و کوچ حاجیان از مکه

شهادت مسلم بن عقیل در سال ۵۹ قمری

انتصاب امیرالمومنین علی (ع) به جانشینی پیامبر (ص) و عید سعید غدیر، روز هجدهم سال دهم

قتل عثمان بن عفان خلیفه سوم، روز هجدهم سال ۳۵

مباهله پیامبر (ص)،  روز بیست و چهارم

بیعت مردم با امام علی (ع) و تصدی خلافت ظاهری امام ، روز بیست و پنجم ذیحجه سال ۳۵ قمری

قتل عمر خطاب به دست ابولؤلؤ، روز بیست و نهم

روز نهم این ماه عرفه و روز دهم نیز روز عید قربان است.

اعمال ماه ذی الحجه

ماه ذی الحجه 

از ماه های مقدس و شریف در نزد مسلمانان است. وقتی این ماه فرا می رسید مسلمانان اهتمام ویژه ای به عبادت داشتند به خصوص در دهه اول ماه ذی الحجه که در احادیث پیامبر(ص) بر فضیلت آن تاکید شده است. چنان که رسول ا. در حدیثی می فرمایند: عمل خیر و عبادت در هیچ ایامی در نزد حق تعالی محبوب تر از دهه اول ذی الحجه نیست.». در بعضى از روایات آمده است، شب هاى دهگانه اى که قرآن در سوره والفجر و لیال عشر» به آن سوگند یاد کرده است، شب هاى دهه اوّل این ماه شریف است (تفسیر قمى، جلد 2، صفحه 419) و این سوگند به خاطر عظمت آن است.

برای این که بتوانیم بهره ای از این ایام عزیز ببریم به ذکر اعمال آن می پردازیم.

دهه اول این ماه ” ایام معلومات” نام دارد که در قرآن کریم ذکر آن شده است. از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله روایت شده است که عمل خیر و عبادت در هیچ ایامی نزد حق تعالی محبوب تر از این دهه نیست. برای این دهه اعمالی ذکر شده است:

۱- روزه گرفتن ۹ روز اول این دهه که ثواب روزه تمام عمر را دارد.

۲- در تمام شبهای این دهه، ما بین نماز مغرب و عشاء دو رکعت نماز خوانده شود که در هر رکعت بعد از حمد یک بار آیه ” وَ واعَدنا مُوسی ثَلاثینَ لَیلَةً وَ اَتمَمناها بِعَشرٍ فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ اَربَعینَ لَیلَةً وَ قالَ مُوسی لأَخیهِ هارونَ اخلُفنی فی قَومی وَ اَصلِح وَ لا تَتَّبِع سَبیلَ المُفسدِین.”

کسی که این نماز را بخواند با ثواب حاجیان شریک می شود.

۳- از روز اول تا عصر روزعرفه بعد از نماز صبح و پیش از مغرب دعایی که از امام صادق علیه السلام روایت شده، خوانده شود.

” اللهم هذه الایام التی فضلتها علی الایام….

۴- در هر روز از دهه پنج دعایی را که حضرت جبرئیل از جانب خدای تعالی برای حضرت عیسی علیه السلام هدیه آورده، خوانده شود.

” اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له…”.

۵- در هر روز از این دهه تهلیلاتی را که از حضرت علی علیه السلام روایت شده را بخواند.

”لا اله الا الله عدد اللیالی و الدهور ….

6ـ امام صادق (علیه السلام) مى فرماید: پدرم حضرت امام باقر (علیه السلام) به من فرمود: پسرم! در دهه نخست از ماه ذى الحجّه، هر شب میان نماز مغرب و عشا این دو رکعت نماز را ترک مکن:

در هر رکعت سوره حمد و سوره قل هو الله را مى خوانى، پس از آن این آیه (آیه 142 سوره اعراف) را مى خوانى:

وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثینَ لَیْلَةً، وَ أَتْمَمْناها بَعَشْر، فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ

و ما با موسى سى شب وعده گذاشتیم سپس آن را با ده شب دیگر تکمیل نمودیم به این ترتیب میعاد پروردگارش (با او)

أَرْبَعینَ لَیْلَةً، وَ قالَ مُوسى لاَِخیهِ هارُونَ اخْلُفْنى فى قَوْمى، وَ أَصْلِـحْ

چهل شب تمام شد و موسى به برادرش هارون گفت: جانشین من در میان قومم باش و (آنها را) اصلاح کن

وَلا تَتَّبِعْ سَبیـلَ الْمُفْسِـدینَ.

و از روش مفسدان پیروى منما.

اگر چنین کنى، در ثواب حاجیان، و اعمال حجّ آنها شریک مى شوى.( اقبال، صفحه 317)

اعمال روز اول

۱- روزه که ثواب روزه هشتاد ماه را دارد.

۲- خواندن نماز حضرت فاطمه علیها السلام توصیه شده است که دو نماز دو رکعتی است و در هر رکعت بعد از حمد پنجاه مرتبه توحید خوانده شود. و بعد از سلام تسبیحات آن حضرت گفته شود و بعد دعای ذیل خوانده شود:

” سبحان ذی العزّ الشامِخِ المُنیف، سبحانَ ذِی الجَلالِ الباذِخِ العظیم، سبحانَ ذی المُلکِ الفاخِرِ القدیم، سُبحانَ مَن یری اَثَرَ النَملَةِ فی الصَّفا ، سُبحانَ مَن یری وَقعَ الطَّیرِ فی الهَواءِ، سُبحانَ مَن هُوَ هکَذا وَلا هکذا غیره.”

۳- پیش از زوال دو رکعت نماز، در هر رکعت حمد یک مرتبه، و هر یک از توحید، آیة الکرسی و قدر ده مرتبه خوانده شود.

۴- هر کس از ظلم ظالمی می ترسد در این روز بگوید:

” حَسبی حَسبی حَسبی مِن سُوالی عِلمُکَ بِحالی.”

تا خدای متعال او را از شر ظالم کفایت کند.

گفته شده که روز اول ذی الحجه روز میلاد حضرت ابراهیم (ع) پیامبر بت شکن و ازدواج حضرت فاطمه(س) با حضرت علی(ع) است.

روز هشتم

روز ترویه است و روزه اش فضیلت دارد و روایت شده که کفاره شصت سال است.

شب نهم

این شب از لیالی متبرک وشب مناجات با قاضی الحاجات است و توبه در آن شب مقبول و دعا در آن مستجاب است . کسی که آن شب را به عبادت به سر آورد، اجر صد و هفتاد سال عبادت را دارد. برای این شب اعمالی ذکر شده است:

۱- روایت شده که دعای ذیل خوانده شود که هر کس آن را در شب عرفه یا در شبهای جمعه بخواند، خداوند او را بیامرزد.

اللهم یا شاهد کل نجوی….

۲- هزار مرتبه تسبیحات زیر گفته شود.

”سُبحانَ الذَی فی السماءِ عرشُهُ، سُبحانَ الذَی فی الارضِ حُکمُهُ، سُبحانَ الذی فی القُبُور قَضاؤُهُ، سبحان الذی فی البَحرِسَبیلُهُ، سبحان الذی فی النارسُلطانُهُ، سبحان الذی فی الجَنَّةِ رَحمَتُهُ، سبحان الذی فی القِیامَةِ عَدلُهُ، سبحان الذی رَفَعَ السَّماءَ، سبحان الذی بَسَطَ الاَرضَ ، سبحان الذی لا مَلجَاَ وَ لا مَنجا مِنهُ اِلاّ الیه.”

۳- دعای اللهم من تَعََّبَا وَ تَهَیا وَ اَعَدَّو استـَعدَّ لِوِفادةٍ… که در اعمال شب و روز جمعه نیز وارد شده، خوانده شود.

۴- زیارت امام حسین علیه السلام.

روز نهم (روزعرفه)

اعمال روز عرفه

روزعرفه از اعیاد عظیمه است اگر چه به اسم عید نامیده نشده است. آن روز، روزی است که خداوند بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود فراخوانده و جود و احسان خود را برای ایشان گسترانیده و شیطان در این روز خوار و حقیرتر از دیگر اوقات خواهد بود.

روایت شده که در روزعرفه ای امام سجاد علیه السلام صدای سائلی را شنید که از مردم کمک می خواست. امام به او فرمود: وای بر تو آیا در چنین روزی از غیر خدا سوال می کنی؟ حال آن که در این روز فضل خدا حتی شامل بچه های به دنیا نیامده نیز می شود. برای این روز اعمالی ذکر کرده اند:

۱- غسل.

۲- زیارت امام حسین علیه السلام که برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد می باشد. اگر کسی توفیق یابد که در این روز به حرم امام تشرف پیدا نماید ثوابش کمتر از کسی که در عرفات باشد نیست.

۳- بعد از نماز عصر پیش از خواندن دعای روز عرفه، در زیر آسمان دو رکعت نماز به جای آورده و نزد خداوند به گناهان خود اعتراف نماید. دررکعت اول بعد از حمد، توحید و در رکعت دوم بعد از حمد سوره کافرون بخواند.

۴- روزه این روز برای کسی که ضعف پیدا نکند و روزه اش مانع از انجام اعمال نشود مستحب است.

۵- تسبیحاتی که در اعمال شب عرفه ذکر شد، خوانده شود. و پس از آن ذکر ” سبحان الله و الحمدالله و لا اله الا الله و الله اکبر” صد مرتبه، سوره توحید صد مرتبه، آیة الکرسی صد مرتبه و صلوات صد مرتبه گفته شود و پس از آن اذکار لا اله الا الله وحده لا شریک له له الملک وله الحمد یحیی و یمیت و یمیت و یحیی و هو حی لا یموت بیده الخیر و هو علی کل شی قدیر، استغفرالله الذی لا اله الا هوالحی القیوم و اتوب الیه ، یا الله، یا رحمن، یا رحیم، یا بدیع السموات و الارض یا ذالجلال و الاکرام ، یا حی یا قیوم، یا حنان یا منان، یا لا اله الا انت، امین” ، هر کدام ده مرتبه گفته شود و بعد از آن دعای اللهم انی اسئلک یا من هو اقرب الی من حبل الورید یا من یحول بین المرء و قلبه یا من هو باالمنظر الأعلی و بالافق المبین یا من هوالرحمن علی العرش استوی یا من لیس کمثله شی و هو السمیع البصیر اسئلک ان تصلی علی محمد و ال محمد را بخوان و حاجت خود را از خداوند طلب نما.

۶- صلواتی از امام صادق علیه السلام روایت شده که باعث سرور اهل بیت علیهم السلام می شود. اللهم یا اجود من اعطی….

۷- خواندن دعا ام داود” که در اعمال نیمه رجب ذکر گردیده است.

۸- تسبیح زیر گفته شود که ثواب آن قابل شمارش نیست.

سبحان الله قبل کل احد و سبحان الله بعد کل احد….

۹- خواندن دعایی که امام حسین علیه السلام در روز عرفه در عرفات خواندند.

الحمدلله الذی لیس لقضائه دافع ولا لعطائه مانع….

۱۰- خواندن زیارت جامعه کبیره نیز در این روز سفارش شده است.

شب دهم

از لیالی متبرکه است و از آن چهار شبی است که احیاء آنها مستحب است و درهای آسمان در این شب باز است و زیارت امام حسین علیه السلام در این شب، سفت است. و دعای یا دائم الفضل علی البریة، یا باسط الیدین بالعطیة، یا صاحب المواهب السنیة صلی علی محمد و اله خیر الوری سجیة و اغفرلنا یا ذاالعلی فی هذه العشیة”، در این شب خوانده شود.

روز دهم (عید قربان)

اعمال روز عید قربان

۱- غسل در این روز که سنت موکد است.

۲- نماز عید قربان.

۳- خواندن دعای چهل و هشتم از صحیفه سجادیه که اول آن اللهم هذا یوم مبارک است. و نیز خواندن دعای چهل و ششم که با عبارت یا من یرحم من لا یرحمهُ العباد آغاز می شود.

۴- دعای ندبه خوانده شود.

۵- قربانی کردن.

۶- تکرار تکبیرات زیر بعد از نمازها.

الله اکبر الله اکبر و لااله الا الله والله اکبر الله اکبر ولله الحمدالله اکبرعلی ما هدانا الله اکبر علی ما رزقنا من بهیمةِ الانعام و الحمدُالله علی ما ابلانا.

روز هجدهم (عید غدیر)

۱- غسل

۲- روزه که کفاره شصت سال گناه است.

۳- زیارت حضرت علی علیه السلام .

۴- دو رکعت نماز خوانده شود و پس از آن به سجده رفته و صد مرتبه شکر خدا گفته شود، سپس سر از سجده برداشته و دعای زیر خوانده شود:

اللهم انی اسئلک بانّ لک الحمد وحدَکَ لا شریک لک… و در انتهای دعا سر به سجده نهاده و صدمرتبه الحمدلله و صدمرتبه شکراًلله گفته شود.

هر کس این عمل را انجام دهد ثواب کسی را دارد که در روز عید غدیر نزد پیامبر اکرم (ص) حاضر شده و با آن حضرت بیعت کرده باشد.

۵- پیش از زوال دو رکعت نماز به جا آورد و در هر رکعت بعد از حمد، سوره توحید و آیة الکرسی و سوره قدر را ده مرتبه بخواند.

۶- دعای ندبه خوانده شود.

۷- خواندن دعای اللهم انی اسئلک بحق محمد نبیک و علی ولیک… خوانده شود.

۸- مومنین در هنگام ملاقات یکدیگر بگویند:

” الحمدلله الذی جعلنا من المتمسکین بولایة امیرالمومنین و الائمة علیهم السلام .

۹- ذکر ” الحمدلله الذی جعل کمال دینه و تمام نعمته بولایة امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه السلام ” ، صد مرتبه گفته شود .

۱۰- ایجاد عقد اخوت.

[b]روز بیست و چهارم (مباهله)

برای روز مباهله اعمالی توصیه شده است:

۱- غسل

۲- روزه

۳- خواندن دعایی که از امام صادق علیه السلام روایت شده است:

” اللهم انی اسئلک من بهائکَ بِابهاهُ و کل بهائک بهی….

روز آخر

ماه ذیحجه آخرین ماه سال قمری است که برای روز آخر آن عملی سفارش شده است. که دو رکعت نماز، در هر رکعت حمد یک مرتبه و سوره توحید و آیة الکرسی هر یک ده مرتبه خوانده شود و بعد از نماز بگوید: ” اللهمَّ ما عملت فی هذه السنة من عمل نَهَیتَنی عَنهُ و لَم تَرضَهُ وَ نَسیتُهُ وَ لَم تَنسَهُ وَ دَعَوتَنی الی التَّوبَةِ بَعدَ اجتِرائی عَلیکَ اللهمَّ فَانّی اَستَغفِرُکَ مِنهُ فَاغفِرلی وَ ما عَمِلتُ مِن عَمَلٍ یقَرِّبُنی اِلیکَ فَاقبَلهُ مِنّی وَ لا تَقطَع رَجائی مِنکَ یا کریم.”

وقتی فرد این دعا را خواند شیطان گوید: وای بر من هر چه در حق این فرد، در این سال سختی کشیدم، همه را با این دعا خراب کرد، و شهادت می دهد که او سال گذشته را به خیر ختم نمود.

السلام علیک یا بقیه الله الاعظم (عجهالله تعالی فرجه الشریف)

 در تقویم انتظار، همه فصل ها از عطر بهاری مهدی (عج) متبرک است. 

آقا بی مقدمه بگویمکه شرمنده ام ؛ بی محابا بگویم در حق شما ولی زنده و حجت خدا بر روی زمین کوتاهیکرده ام ؛ بگویم که حتی یک در صد از وقتی را که برای گناه گذاشته ام و نفس خود راتباه ساخته ام هم برای شما که گر نبودید نابود می شدم وقت نگذاشته ام .

آقا جان خوب میدانم وقتی غروب دوشنبه ها نامه ی اعمال من گنه کار را دریافت می کنید و بر اعمالمن گریه میکنید و از خداوند طلب مغفرت برای من می نمایید با این حال که خودم خوب میدانم لایق این لطف و رحمت شما نیستم .

آقا جان این کوتاهیرا از ما بپذیر و در  حق ما دعا کن که بهبرترین راه ها هدایت شویم ؛ البته می دانم که اگر بر حق ما دعا نمی نمودید نیستیبر ما غالب می شد .

بی تو ای صاحبزمان

بی قرارم هر زمان

از غم هجر تو مندل خسته ام

همچو مرغی بال وپر بشکسته ام

کی شود آیینه زاربر دلم دازی تو یارا

بر دل خسته که دمسازی تو یارا

ده مدال دیدبانیزعنایت

به من و از مهر وعشق بازی خدایا

یابن الحسن آقا بیایابن الحسن آقا بیا

ای تو شور عشق من

روشنی انجمن

بی تو در دام بلاافتاده ام

بر تو یارا جان ودل را داده ام

از فراق تو شدهحال من خسته پریشان

کی میایی منجی وسلطان امکان

عقده ها را وا کنیبا یک نگه ای نور یزدان

این چه کرده با دلمن سوز هجران

یابن الحسن آقا بیا  یابن الحسسن آقا بیا

تفحصی تکان‌دهنده‌تر از کربلای 4

خبر تکان‌دهنده‌ای بود
غلامرضا آسمانی همزمان با وقایع اخیر و تفحص شهدای غواص خط‌شکن خاطره‌ای از کربلای 4 را به این سبک بیان می‌کند. وی می‌گوید: هرچند یگان منطقه ما غواص نداشت اما خبر تفحص شهدای غواص خط‌شکن با دست‌های بسته که گویا عده‌ای از آن‌ها حتی زنده‌به‌گور شده بودند، واقعاً تکان‌دهنده بود و خاطرات کربلای 4 صحنه‌های پس از عملیات و شهدای به خاک افتاده را جلوی چشمانم تداعی کرد و مرا به یاد لحظه‌های شهادت دوستان شهیدم در آن عملیات انداخت. تصور آن صحنه خیلی دل‌خراش است و حتی در تمام 8 سال دفاع مقدس این قضیه خیلی تکان‌دهنده بود. برای کسی مثل من که جنگ و جبهه را درک کرده و دیده بود، این موضوع همچنان سخت است، چه برسد به نسل‌های پس از 8 سال دفاع مقدس.

شبی که صحنه کربلا مجسم شد
غلامرضا آسمانی در ادامه به حضور خودش در کربلای 4 اشاره و خاطره آن شب را این‌گونه روایت می‌کند:

آن منطقه هموار و مسطح است. برای همین خاک‌ریزهای متعددی زده بودند و قسمتی را هم با آب بسته بودند. جلو رفتیم، واگن‌های قطاری که عراقی‌ها در خاک کرده بودند و به‌وسیله خاک آن را پوشانده بودند و با آجر، اطراف آن را دیوارچینی کرده بودند، رسیدیم. از هر واگن چند پله می‌خورد و وارد واگن می‌شد. همراه فرمانده وارد شدیم و فرمانده آنجا مستقر شد. شب عراق دوباره حمله کرد و چون منطقه مال خودشان بود به‌شدت آتش در آنجا می‌ریخت. گلوله‌باران و آتش شدید بود، به حدی که نمی‌توانستیم از قطار خارج شویم و خروج از واگن بی‌شک برابر با کشته شدن بود. تا صبح آنجا بودیم. با گرگ‌ومیش شدن هوا از سرعت آتشبار کاسته شده بود و توانستیم از پناهگاه خارج شویم و جلو برویم. به فرمانده پیشنهاد برگشت به عقب  دادیم و او هم قبول کرد. در این شرایط که ظاهر امر نشان می‌دهد عملیات لو رفته است، عقب‌نشینی کنیم. وقتی از واگن خارج شدیم، دیدیم که تیربار دیشب به حدی زیاد بوده که باعث شده بود آجرهای روی سقف واگن‌ها، تماماً خورد و پراکنده شوند.
 

به حدی که به‌جرئت می‌توانم بگویم روی سقف واگن، 4 میلی‌متری بیشتر خاک، نمانده بود. طوری که اگر بگویم این گلوله‌باران تا حدود یک ساعت دیگر ادامه پیدا می‌کرد، حتماً سقف واگن‌ها سوراخ می‌شد و آتش به داخل قطار می‌آمد. واقعاً صحنه عجیبی بود. از لحظه‌ای که تاریکی آسمان به زمین سایه انداخت تا تلالو سپیده‌دم، همچون باران آتش تیر بر سر ما می‌ریخت. لطف خدا بود که این نبرد تا صبح بیشتر دوام نیاورده بود. فرمانده پیشنهاد داد قبل از برگشت یکسری به خط بزنیم، همین‌طور که داشتیم به سمت جلو می‌رفتیم که یک صحنه واقعاً عجیبی  دیدم. به حدی از رزمندگان شهید شده بودند که راه نبود بین بدن‌ها پا بگذاریم و عبور کنیم.
دو شب قبل یعنی شب آغاز عملیات یک گردان به این منطقه آمده بود و به خاطر لو رفتن کربلای 4 توسط ماهواره‌های آمریکایی پس از جریان مک فارلین»، بعثی‌ها توانسته بودند رزمندگان ما را قتل‌عام کنند. کاری هم از ما ساخته نبود و حتی نمی‌شد آنجا ایستاد چون گلوله می‌آمد و در همین لحظه پیام آمد هرکجا هستید عقب‌نشینی کنید و ما هم برگشتیم عقب. وقتی داشتیم برمی‌گشتیم آتش‌بار کم شده بود و آمبولانس‌ها وارد منطقه شده بودند. جنازه‌ها را جمع می‌کردند و اگر مجروح و زخمی بود مداوا می‌کردند.

وقتی یک نفر از ما جدا شد
با دونفری که همراهم بودند، داشتیم از کنار خاک‌ریز برمی‌گشتیم که گلوله‌ای در نزدیکی ما منفجر شد به حدی نزدیک بود که با صدای انفجار، هر سه ما به زمین افتادیم. وقتی بلند شدم اثر از جراحات و صدمات در خودم ندیدم فقط به خاطر انفجار گیج بودم و چشمانم نمی دید. یکی، دو دقیقه‌ای طول کشید تا به خودم مسلط شدم .همراه من و فرمانده، یک پسر بسیجی بود به نام حامد. وقتی نگاه کردم دیدم حامد خونی افتاده است. حامد ترکش‌خورده بود و شهید شده بود. (حامد براثر اصابت ترکش، شهید شده بود).

فرمانده هم مانند من دچار موج انفجار شده بود. بلند شدیم و دیدیم کنار سنگر چند تا رزمنده دیگر نشسته‌اند . یکی از آن‌ها ناله می‌کرد و دستش را روی صورتش گرفته بود، دست و صورتش پرخون شده بودند. ترکش به چشمش اصابت کرده بود و چشم را از حدقه خارج کرده بود. چفیه‌اش را از دور گردنش باز کردم و سرش را بستم. در همین حین یک آمبولانس هم آمد. آمبولانس را نگه داشتیم و این بسیجی را به همراه رفیقمان که شهید شده بود گذاشتیم داخل آمبولانس. شاید حدود ده تا پانزده جنازه شهدا روی‌هم در داخل آمبولانس بود. سه نفر بودیم و شدیم دو نفر و به راهمان ادامه دادیم تا رسیدیم به مقر اصلی خودمان و از بچه‌ها پرسیدیم عملیات شب گذشته چطور بود که خوشبختانه باوجود لو رفتن عملیات توانسته بودند خط دشمن را بشکنند.

به‌واقع می‌شود گفت که صحنه‌های کربلا را که بارنگ روغن بر بوم ایجاد می‌کنند، در این صحنه‌ها با خون بر خاک مجسم کردند و به‌عین می‌شد آن صحنه را احساس کرد. صحنه‌های ناگفتنی بود که کسی حتی در خواب هم تحمل دیدنش را نداشت. آن روز پیکر رزمندگان در خون غلتیده بر خاک افتاده بود؛ اما تصور صحنه این شهدا و تفحص آن به‌نوبه خود ازنظر من به‌عنوان یک رزمنده که جبهه‌ها را به‌خوبی درک کرده‌ام، بسیار سخت‌تر از صحنه‌هایی است که ما دیدیم و تحمل کردیم.

آنچه بر کربلای 4 گذشت
وی در انتها با رجوع به منابع عملیات کربلای چهار بیان می‌کند:

کربلای 4 نام عملیات نظامی نیروهای ایرانی در جنگ ایران و عراق است. این عملیات با رمز محمد رسول‌الله» (ص) در محور ابوالخصیب به‌صورت گسترده در دی ۱۳۶۵ به فرماندهی سپاه انجام شد. در این عملیات ابتدا حدود ۱۵ هزار نفر از نیروهای ایرانی به رهبری گروهی از تکاوران و غواصان نیمه جنوبی دجله و نیمه شمالی اروندرود را پشت سر گذاشتند و با گذر از جزیره‌های ام‌الرصاص، ام‌البابی، قطعه ۲ و سهیل به خاک عراق واردشده و خط دفاعی حدفاصل سپاه سوم عراق در شرق بصره و سپاه هفتم در منطقه نزدیک شبه‌جزیره فاو را شکستند. بعدازآن حمله حدود ۶۰ هزار نیروی سپاه و بسیجی ایران به سمت مواضع عراق در ساحل شرقی شط العرب ادامه یافت. هنگامی‌که این نیروها حرکت به‌سوی بصره را آغاز کردند، ارتش ایران نتوانست آتش پشتیبان کافی را برای آن‌ها فراهم کند. آن‌طور که تاریخ‌نویسان جنگ ایران و عراق نوشته‌اند، وقتی این نیروها به استحکامات دفاعی عراقی‌ها شامل میدان‌های مین و سیم‌های خاردار هجوم آوردند، منطقه تبدیل به یک میدان کشتار شد. تا ۳۶ ساعت پس از آغاز عملیات حجم وسیع خساراتی که به ایرانی‌ها واردشده بود از حمله اشتباه آن‌ها به مواضع قوی و منظم دشمن حکایت داشت. نیروهای عراقی برای از بین بردن نیروهای ایرانی فقط از سلاح‌های مستقیم و توپخانه بهره نبردند بلکه هواپیماها و بالگردهای مسلح را هم علیه نیروهای بی‌سرپناه و آشکار در منطقه به کار گرفتند. بخش زیادی از نیروهای آبی‌خاکی ایران غرق شدند و ۱۲ هزار کشته و زخمی برای ایران برجا ماند. این عملیات با لو رفتن طرح عملیات پیش از آغاز آن توسط هواپیماهای آواکس، مسدود کردن حفر کانال در معبر اصلی محور و پر کردن آن با مازوت برای زمین‌گیر کردن نیروهای ایرانی به شکست نیروهای ایرانی منجر شد؛ شکستی که هنوز هم رزمنده‌های جنگ با تلخی از آن یاد می‌کنند.

رقمی به این نزدیکی
گفتنی است که از زمان پایان جنگ ایران و عراق تابه‌حال، تعداد زیادی پیکر مفقودالاثرهای ایرانی پیداشده و به ایران بازگردانده شده است؛ اما آن‌طور که چند وقت پیش ابراهیم رنگین»، مسئول ستاد معراج شهدای مرکز گفته بود: بیش از ۱۱ هزار و ۶۰۰ خانواده مفقودالاثر در ایران وجود دارد که پیکر فرزندانشان را از جنگ تحویل نگرفته‌اند، اگر از این تعداد ۶۰۰۰ خانوار را کم کنیم که فرزندشان در همان سال‌های جنگ به‌عنوان شهدای مجهول در مزارهای مختلف به خاک سپرده شدند درنهایت رقمی در همین حدود نیز باقی می‌ماند که یا در خاک عراق یا در گورستان اردوگاه‌های اسیران ایرانی دفن شده‌اند که باید آن‌ها را تفحص کنیم و در صورت شناسایی به آغوش خانواده‌هایشان برگردانیم.»

فضیلت ماه مبارک رمضان

رمضان» در لغت ازرمضاء» به معنای شدت حرارت گرفته شده و به معنای سوزانیدن می باشد.(1) چون در اینماه گناهان انسان بخشیده می شود، به این ماه مبارک رمضان گفته اند.

پیامبر اکرم(ص) میفرماید: انما سمی الرمضان لانه یرمض الذنوب؛(2) ماه رمضان به این نام خوانده شدهاست، زیرا گناهان را می سوزاند.»

رمضان نام یکی ازماه های قمری و تنها ماه قمری است که نامش در قرآن آمده است و یکی از چهار ماهیاست که خداوند متعال جنگ را در آن حرام کرده است.(مگر جنبه دفاع داشته باشد.)

در این ماه کتابهای آسمانی قرآن کریم، انجیل، تورات، صحف و زبور نازل شده است.(3)

این ماه در روایاتاسلامی ماه خدا و میهمانی امت پیامبر اکرم(ص) خوانده شده و خداوند متعال از بندگانخود در این ماه در نهایت کرامت و مهربانی پذیرایی می کند؛ پیامبر اکرم(ص) میفرماید: ماه رجب ماه خدا و ماه شعبان ماه من و ماه رمضان، ماه امت من است،(4) هرکس همه این ماه را روزه بگیرد بر خدا واجب است که همه گناهانش را ببخشد، بقیه عمرشرا تضمین کند و او را از تشنگی و عطش دردناک روز قیامت امان دهد.»(5)

این ماه، در میانمسلمانان از احترام، اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار و ماه سلوک روحی آنان است ومؤمنان با مقدمه سازی و فراهم کردن زمینه های معنوی در ماه های رجب و شعبان هر سالخود را برای ورود به این ماه شریف و پربرکت آماده می کنند، و با حلول این ماه باشور و اشتیاق و دادن اطعام و افطاری به نیازمندان، شب زنده داری و عبادت، تلاوتقرآن، دعا، استغفار، دادن صدقه، روزه داری و. روح و جان خود را از سرچشمه فیضالهی سیراب می کنند.

فضائل ماه رمضان

گرچه ذکر تمامفضائل ماه مبارک رمضان از حوصله این مقال خارج است؛ ولی پرداختن و ذکر برخی ازفضائل آن از نظر قرآن و روایات اسلامی خالی از لطف نیست.

1.برترین ماه سال

ماه مبارک رمضانبه جهت نزول قرآن کریم در آن و ویژگی های منحصری که دارد در میان ماه های سال قمریبرترین است؛ قرآن کریم می فرماید: ماه رمضان ماهی است که قرآن برای هدایت انسانها در آن نازل شده است.»(6)

پیامبر گرامی(ص)درباره ماه رمضان می فرماید: ای مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و مغفرت به شما رویآورد، ماهی که نزد خدا از همه ماه ها برتر و روزهایش بر همه روزها و شب هایش برهمه شب ها و ساعاتش بر همه ساعات برتر است، ماهی است که شما در آن به میهمانی خدادعوت شده و مورد لطف او قرار گرفته اید، نفس های شما در آن تسبیح و خوابتان در آنعبادت، عملتان در آن مقبول و دعایتان در آن مستجاب است بهترین ساعاتی است کهخداوند به بندگانش نظر رحمت می کند. .»(7)

2. نزول کتبآسمانی در این ماه

تمام کتب بزرگآسمانی مانند: قرآن کریم، تورات، انجیل، زبور، صحف در این ماه نازل شده است. حضرتامام صادق(ع) می فرماید: کل قرآن کریم در ماه رمضان به بیت المعمور نازل شد، سپسدر مدت بیست سال بر پیامبر اکرم(ص) و صحف ابراهیم در شب اول ماه رمضان و تورات درروز ششم ماه رمضان، انجیل در روز سیزدهم ماه رمضان و زبور در روز هیجدهم ماه رمضاننازل شد.»(8)

3.توفیق روزه

در ماه رمضانخداوند متعال توفیق روزه داری را به بندگانش داده است؛ پس هر که ماه [رمضان] رادرک کرد، باید روزه بگیرد.»(9)

انسان افزون برجنبه مادی و جسمی، دارای بُعد معنوی و روحی هم هست و هر کدام در رسیدن به کمالمطلوب خود، برنامه های ویژه را نیاز دارند، یکی از برنامه ها برای تقویت و رشدبُعد معنوی، تقوا و پرهیزگاری است؛ یعنی اگر انسان بخواهد خودش را از جنبه معنویرشد و پرورش دهد و به طهارت و کمال مطلوب برسد، باید هوای نفس خود را مهار کند وموانع رشد را یکی پس از دیگری بر دارد و خود را سرگرم لذت ها و شهوات جسمی نکند.یکی از اعمالی که در این راستا مؤثر و مفید است روزه داری است، قرآن کریم میفرماید: . ای افرادی که ایمان آورده اید! روزه بر شما نوشته شد، همان گونه کهبر پیشینیان از شما نوشته شده، تا پرهیزگار شوید.»(10)

برخی از فواید وفضائل روزه:
الف. تقویت تقوا، پرهیزگاری و
اخلاص؛(11) امام صادق(ع) می فرماید: خداوند متعال فرموده: روزه از من است و پاداشآن را من می دهم.»(12)

حضرت فاطمه(س) میفرماید: خداوند روزه را برای استواری اخلاص، واجب فرمود.»(13)

ب.مانع عذاب های دنیوی و اخروی:

امام علی(ع) میفرماید: روزه روده را باریک می کند گوشت را می ریزد و از گرمای سوزان دوزخ دور میگرداند.»(14)

پیامبر اکرم(ص) میفرماید: روزه سپری در برابر آتش است.»(15)

ج.آرامش روان و جسم:

روزه داری روح وروان و قلب و دل و نیز جسم را آرامش داده و باعث سلامتی روح و تندرستی جسم می شود.

پیامبر اکرم(ص) میفرماید: روزه بگیرید تا سالم بمانید.»

باز می فرماید:معده خانه تمام دردها و امساک [روزه [بالاترین داروهاست.»(16)

حضرت امام باقر(ع)می فرماید: روزه و حج آرام بخش دلهاست.»(17)

حضرت علی(ع) میفرماید: خداوند بندگان مؤمن خود را به وسیله نمازها و زکات و حدیث در روزه داریروزه های واجب [رمضان[ برای آرام کردن اعضا و جوارح آنان، خشوع دیدگانش و فروتنیجان هایشان و خضوع دلهایشان حفظ می کنند.»()

امروزه در علمپزشکی و از نظر بهداشت و تندرستی نیز در جای خود ثابت شده که روزه داری تأثیرهایفراوانی بر آرامش روح و روان و سلامتی جسم و بدن دارد، دفع چربی های مزاحم، تنظیمفشار، قند خون، و. نمونه آن است.(19)

د.مانع نفوذ شیطان:

امام علی(ع) بهپیامبر اکرم(ص) عرض کرد: یا رسول الله! چه چیزی شیطان را از ما دور می کند؟پیامبرگرامی(ص) فرمود: روزه چهره او را سیاه می کند و صدقه پشت او را میشکند.»(20)

بنابراین، روزهمانع نفوذ شیطان های جنی و انسی شده و وسوسه های آنان را خنثی می کند.

ه .مساوات بین غنی و فقیر:

انسان روزه دار درهنگام گرسنگی و تشنگی، فقرا و بینوایان را یاد می کند و در نتیجه به کمک آن ها میشتابد. حضرت امام حسن عسگری(ع) درباره علت وجوب روزه می فرماید: تا توانگر دردگرسنگی را بچشد و در نتیجه به نیازمند کمک کند.»(21)

و.احیاء فضائل اخلاقی

حضرت امام رضا(ع)درباره علت وجوب روزه می فرماید: تا مردم رنج گرسنگی و تشنگی را بچشند و بهنیازمندی خود در آخرت پی ببرند و روزه دار بر اثر گرسنگی و تشنگی خاشع، متواضع وفروتن، مأجور، طالب رضا و ثواب خدا و عارف و صابر باشد و بدین سبب مستحق ثوابشود،. روزه موجب خودداری از شهوات است، نیز تا روزه در دنیا نصیحت گر آنان باشدو ایشان را در راه انجام تکالیفشان رام و ورزیده کند و راهنمای آنان در رسیدن بهاجر باشد و به اندازه سختی، تشنگی و گرسنگی که نیازمندان و مستمندان در دنیا میچشند پی ببرند و در نتیجه، حقوقی که خداوند در دارایی هایشان واجب فرموده است، بهایشان بپردازند. .»(22)

و. .

4.وجود شب قدر در این ماه

شب قدر از شب هاییکه برتر از هزار ماه است و فرشتگان در این شب به اذن خدا فرود می آیند و جمیعمقدرات بندگان را در طول سال تعیین می کنند(23) و وجود این شب در این ماه مبارکنعمت و موهبتی الهی بر امت پیامبر گرامی اسلام(ص) است و مقدرات یک سال انسان ها(حیات، مرگ، رزق و.) براساس لیاقت ها و زمینه هایی که خود آنها به وجود آوردهاند تعیین می شود و انسان در چنین شبی با تفکر و تدبر می تواند به خود آید و اعمالیک سال خود را ارزیابی کند و با فراهم آوردن زمینه مناسب بهترین سرنوشت را برایخود رقم زند.(24)

حضرت امام صادق(ع)می فرماید: تقدیر مقدرات در شب نوزدهم و تحکیم آن در شب بیست و یکم و امضاء آن درشب بیست و سوم است.»(25)

5.بهار قرآن

نظر به این کهقرآن کریم در ماه مبارک رمضان نازل شده و تلاوت آیات آن در این ماه فضیلت بسیاریدارد، در روایات اسلامی، از ماه رمضان به عنوان بهار قرآن یاد شده است؛ چنان کهحضرت امام باقر(ع) می فرماید: هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضاناست.»(26)

یک نکته!

بدیهی است فضائل وثواب هایی که برای ماه مبارک رمضان و روزه داری ذکر شده و به برخی از آن ها اشارهشد، از آنِ کسانی است که حقیقت آن را درک کنند و به محتوای آن عمل و در گفتار وکردار به کار گیرند و به آن ها جامه عمل بپوشانند. چنان در روایات اسلامی برایروزه داری آدابی ذکر شده و کسانی که صرفاً تلاوت قرآن می کنند، ولی به آیات و احکامآن عمل نمی کنند و یا آن که از روزه داری تنها رنج گرسنگی و تشنگی را می کشند وبوسیله گناه، تأثیر روزه را از بین می برند و ماه مبارک رمضان و فضای معنوی آنتأثیری بر اشخاصی بر جای نمی گذارد، مورد نکوهش قرار گرفته اند.

چنان که پیامبراکرم(ص) به زنی که با زبان روزه کنیز خود را دشنام می داد فرمود: چگونه روزه داریو حال آن که کنیزت را دشنام می دهی؟! روزه فقط خودداری از خوردن و آشامیدن نیست،بلکه خداوند آن را علاوه بر این دو، مانع کارها و سخنان زشت که روزه را بی اثر میکنند قرار داده است، چه اندکند روزه داران و چه بسیارند کسانی که گرسنگی میکشند.»(27)

حضرت امام سجاد(ع)در دعای حلول ماه رمضان به درگاه خداوند عرض می کند: به وسیله روزه این ماهیاریمان ده تا اندام های خود را از معاصی تو نگه داریم و آن ها را به کارهاییگیریم که خشنودی تو را فراهم آورد، تا با گوش هایمان سخنان بیهوده نشنویم و باچشمانمان به لهو و لعب نشتابیم و تا دستمانمان را به سوی حرام نگشاییم و باپاهایمان به سوی آن چه منع شده ره نسپاریم و تا شکمهایمان جز آن چه را تو حلالکرده ای در خود جای ندهد و زبان هایمان جز به آن چه تو خبر داده ای و بیان فرمودهای گویا نشود. .»(28)

بنابراین، در ماهمبارک باید تمام اعضا و جوارح را از حرام دور نگه داشت و با اخلاص، توکل و توسل ازاهل بیت(ع) و عمل به دستورها و احکام قرآن کریم و دوری از گناهان، انجام توبه نصوحو واقعی، عبادت، شب زنده داری، درک فضیلت شب قدر و. فضیلت ماه مبارک رمضان رادرک کرد و از آن در راستای رسیدن به کمال حرکت کرد و باید در این ماه به گونه ایخودسازی کرد که با اتمام ماه مبارک تأثیر و فواید آن در روح و جان افراد باقی باشدو اثر آن تا ماه رمضان سال بعد ماندگار باشد.

قبول عمل و پذیرشصالح
رسول خدا (ص) در خطبه شعبانیه می فرماید: انفاسکم فیه تسبیح » نفس های شما در اینماه خود تسبیح است، هر نفسی که می کشید مثل آن است که گفته باشید سبوح قدوس » .و نومکم فیه عبادة » خوابتان در این ماه عبادت است . و اعمالکم فیه مقبولة »کارهای جزیی را که انجام می دهید خدا قبول می کند . قبولی عمل مقدمه است برای اینکه خداوند خود انسان را قبول فرماید . لذا در قرآن کریم دو نمونه تعبیر دارد:

1 - این که خداوندعمل عده ای را قبول می کند .

2 - خدا عده ای راقبول می کند، نه این که فقط عمل آنان قبول شود . چون گروهی عمل صالح دارند و گروهیخود صالح هستند . آنان که جزء الذین آمنوا و عملوا الصالحات » هستند یعنی کارهایخوب دارند ولی هنوز به آن مقام نرسیده اند که ذات و گوهرشان خوب بشود، احیانا ممکناست در معرض خطر باشند، اما دسته دوم، جزء صالحین هستند، مثل ابراهیم خلیل که قرآندر شانش می فرماید: و انه فی الآخرة لمن الصالحین » صالح یعنی کسی که گوهر ذاتششایسته شده است . اینها را خدا قبول می کند . یا قرآن راجع به حضرت مریم این تعبیررا دارد فتقبلها ربها بقبول حسن و انبتها نباتا حسنا» خدای کریم، مریم را قبولکرد . پس کاری کنیم که خدای کریم خود ما را قبول کند .

سایر فضیلتهای ماه رمضان

ماه مبارک، ماهمحاسبه
برای گروهی آغاز سال، اول فروردین است . یک نوجوان اول فروردین تلاش می کند برایخود لباس نو تهیه کند . درخت ها اول سالشان فروردین است که لباس های نو و تازه دربر می کنند . اول سال کشاورز پاییز است، که درآمد مزرعه را حساب می کند . تاجر وصنعتگر، هر کدام فرصت دیگری را به عنوان اول سال تعیین می کنند . مرحوم سید بنطاوس می گوید: اهل سیر و سلوک اول سالشان رمضان است » [اقبال الاعمال، ص 250]حساب ها را از ماه مبارک تا ماه مبارک بعد بررسی می کنند که ماه مبارک گذشته چهدرجه ای داشته و امسال در چه درجه ای است . ماه مبارک برای سالکان الی الله ماهمحاسبه است . از این رو امام سجاد سلام الله علیه فرمود: ماه رمضان در بین مااقامت داشت و جای حمد و ثنا بود، زیرا به همراه خود رحمت آورد . و رفیق بسیار خوبیبرای ما بود، ما در همراهی او به نعمت هایی رسیدیم . ما ربح و سودی که در این ماهبردیم، هیچ تاجری در هیچ گوشه دنیا نبرد، و هیچ کس در سراسر عالم به اندازه ما ازاین ماه استفاده نکرده است . [فرازهایی از دعای 45 صحیفه سجادیه]

بوی دهان روزه دار
از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود: خداوند به حضرت موسی وحی فرستاد که چرا با منمناجات نمی کنی؟ عرض کرد: خدایا روزه دارم و در حال روزه، دهان خیلی معطر نیست .خداوند فرمود: ای موسی بوی دهان روزه دار پیش من از مشک خوشبوتر است . (روضةالمتقین، ج 3، ص 229)

گرفتن روزه در روزگرم
امام صادق (ع) فرمود: اگر کسی در روز گرمی روزه بگیرد و تشنه شود، خدای سبحان هزارفرشته را موکل می کند تا چهره او را مسح کنند و تا هنگام افطار به او بشارت دهند وهنگام افطار خداوند (عزوجل) می فرماید: ما اطیب ریحک و روحک یا ملائکتی اشهدواانی غفرت له » عجب معطری و چه بوی خوشی داری! فرشتگان من شاهد باشید که من او راآمرزیدم .

(روضة المتقین، ج3، ص 229)

ماه رمضان، ماهدعوت به میهمانی خدا
مردم در ماه رمضان میهمان خدایند هو شهر دعیتم فیه الی ضیافة الله » میهمان بایدکاری کند که صاحب خانه می کند . روزه دار، میهمان خدایی است که یطعم و لا یطعم »× اطعام می کند ولی خود اطعام نمی شود، پس او هم می تواند یطعم و لا یطعم » باشد. اگر خدای سبحان می بخشد و نمی گیرد، انسان هم بایستی در این ماه خویی پیدا کندکه ببخشد و نگیرد، چون هیچ دستی بهتر از دست بخشنده و هیچ دستی بدتر از دست بگیرنیست . اگر کسی تلاش و کوشش کرد که دیگران در کنار سفره او به بهشت بروند، دست اودست بخشنده است، و اگر کسی تلاش کرد که به برکت دیگران به بهشت برود، او دستگیرنده دارد .

(کافی، ج 6، ص294)

پایداری در حق
امام باقر (ع) می فرماید: چون لحظه وفات پدرم زین العابدین (ع) در رسید فرمود: تورا توصیه می کنم به آن چه پدرم در آخرین لحظات عمر سفارش کرد پدرم گفت: که پدرشامیرالمؤمنین نیز در آخرین لحظات عمر خویش در ضمن سفارشهایش فرمود: فرزندم بر حقپایدار باش اگرچه تلخ و مرارت بار باشد .

(کافی ج 2، ص 91)

تقدیر خیر
روزی یونس نقاش بر حضرت هادی (ع) وارد شد با حال لرزان گفت سرور من خیال دارم فرارکنم شما به اهل بیت من نیکی کنید چرا که موسی ابن بقا (از سران ترک بوده) نگینباارزشی به من داد تا بر آن نقش زنم در حال کار، نگین به دو نیم شد، حال او یا مراهزار تازیانه می زند یا می کشد . حضرت فرمود به منزلت برو که فردا جز خیر نخواهیدید . فردا صبح خندان بازگشت و به حضرت عرض کرد: فرستاده ای آمد و به من گفت نگینرا دو قسمت کن چرا که کنیزکان بر سر آن خصومت می کنند . (اثبات الهدی، ج 6، ص 228)

سجده بر شیشه
حسن بن مصعب گوید: در نامه ای از امام علی نقی پرسش نمودم درباره مساله سجده برشیشه زیرا گمان می کردم که شیشه از زمین است و می توان بر آن سجده کرد، پس از جانبحضرت جواب آمد بر شیشه سجده نکن زیرا اگرچه از زمین است استحاله شده و آن از ریگ ونمک است و بر شوره زار سجده نمی توان کرد . (اثبات الوسیله، ص 433)

موجب گمراهی
چون جعفر کذاب برادر امام حسن عسکری، متولد شد یکی از دوستان امام هادی به ایشانعرضه داشت: شما را از مقدم این مولود خشنود نمی بینم . امام فرمود: امر او را سبکشمار که به زودی جمعیت زیادی را گمراه می کند . (اثبات الهدی، ج 6، ص 220)

شیعه پرهیزگار
ابوبصیر گوید خدمت امام صادق (ع) رسیدم از ابوحمزه ثمالی پرسید گفتم حالش خوب بودفرمود: سلامش برسان، و بگو فلان روز خواهی مرد . گفتم او مردی خوش مجلس و ازشیعیان شماست فرمود: آنچه نزد ماست برای او بهتر است شیعه ما وقتی که از خدا بترسدو از گناه بپرهیزد در بهشت در درجه ما خواهد بود . من برگشتم و ابوحمزه در همانساعت و همان روز از دنیا رفت . (کشف الغمة، ج 2، ص 190)

بزرگترین گناه
شخصی در مسجدالحرام از امام صادق (ع) پرسید که چه کسی گناهش از تمام مردم عظیم تراست؟

امام فرمودند: آنکس که عرفه و مزدلفه را درک کند و سعی صفا و مروه نمایدو طواف خانه خدا و نماز پشتمقام را انجام دهد و باز پیش خود فکر کند و گمان برد که خداوند او را نیامرزیدهاست . این شخص گناهش از همه مردم بزرگتر می باشد .

(وسائل، ج 8، ص66)

خدمت به مردم
ابن سیرین گوید: هم نشینی داشتم که پس از مرگش او را در خواب دیدم در حالی که دوساق او طلا بود از او علتش را پرسیدم گفت به سبب تمیز کردن کوچه و برطرف کردنموانع از گذرگاه مردم . (آیات بینات، علامه شوشتری)

فرزند نیکو
اسماء بنت عمیس همسر ابوبکر در خواب دید سر و ریش ابوبکر به حنا رنگین گشته و جامههای سفید در بر دارد . پس رسول خدا فرمود: تعبیر آن این است که اسماء از او پسریبه دنیا می آورد که او را محمد می نامد و خداوند او را بلای جان کافران و منافقانمی گرداند . (آیات بینات، علامه شوشتری)

مشت خاک
مرد صالحی را پس از مرگش در خواب دیده به او گفتند: خداوند با تو چه کار کرد؟ گفت:با من حساب نمود و کفه حسناتم سبک شد در این موقع کیسه ای روی آن گذاشتند و سنگینگردید . پرسیدم این کیسه چیست؟ گفتند مشت خاکی است که بر قبر مسلمانی ریخته ای وبه همان مقدار حسناتم سنگین شد .

(انوار النعمانیه)

پاره تن رسول خدا
ام فضل همسر عباس به رسول خدا عرضه داشت یا رسول الله در خواب دیدم گویا عضوی ازاعضای بدن شما در خانه ام می باشد رسول خدا به او فرمود: خواب خوبی دیدی فاطمهپسری به دنیا می آورد و تو او را شیر می دهی، پس حسین (ع) متولد شد و ام فضل از اوکفالت و نگهداری نمود .

(آیات بینات،علامه شوشتری)

ثواب اولاد
داود بن هند گوید: خواب دیدم قیامت برپا شده و میزان را نزدیک من آوردند ثوابهایمرا در یک کفه و گناهانم را در کفه دیگر نهادند، پس گناهانم سنگینی کرد، اندوهشدیدی به من دست داد . تا این که پارچه سفیدی آورده در کنار حسناتم نهادند، پسسنگین شد . گفتند: می دانی این چیست؟ گفتم: نه . گفتند: این سقطی است که متعلق بهتو بوده است . (مسکن الفواد)

4 پیامبری که هنوز زندهاند

آنچه از روایات و آیات به دست آمده و طبق نظرات مفسرینپیرامون بعضی از آیات مربوطه معلوم می‌شود که در مورد چهار تن از پیامبران گذشتهاحتمال زنده بودن داده شده است.

بنابر‌آنچه از روایات و آیات به دست آمده و طبق فحص از نظرات مفسرینپیرامون بعضی از آیات مربوطه که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد، معلوم می‌شود کهدر مورد چهار تن از پیامبران گذشته احتمال زنده بودن داده شده است که نیاز بهتحقیق بیشتری دارد برای این که بتوان بحث را تحقیقی ارائه کردم لازم است به طورجداگانه به بحث از هر کدام از آنها بپردازیم:

1، حضرت الیاس (علیه السلام) :
یکی از پیامبرانی که نام او در قرآن آمده الیاس است. در بعضی از تفاسیر چهار قولدر مورد ایشان آمده است که به یکی از آنها اشاره می‌کنیم:
الیاس همان خضر است؛ در حالی که بعضی دیگر معتقدند، الیاس از دوستان خضر است، وهر دو زنده‌اند. با این تفاوت که الیاس مأموریتی در خشکی دارد؛ ولی خضر در جزائر ودریاها، بعضی دیگر مأموریت الیاس را در بیابانها و مأموریت خضر را در کوه‌ ها می‌داندو برای هر دو عمر جاودان قائلند،»[1]

المیزان روایتی را از بحارالانوار درباره الیاس نقل کرده که در آن اشاره به بالارفتن الیاس شده است. البته مطالب دیگر ی نیز، در مورد ایشان، در آن روایت آمده استکه در پایان آن، مرحوم علامه می‌فرماید: وانت بالتأمل فیما تقصه الروایة لاترتابفی ضعفها»[2] این سخن نشانگر ضعف و سستی روایت است.

2، حضرت ادریس (علیه السلام) :
بسیاری از مفسران ادریس را جد پدر نوح می‌دانند. قرآن در مورد ایشان تنها دو بار،آن هم به صورت اشاره‌ی کوتاه، سخن گفته است.[3]
در قرآن در مورد او تعبیر رفعناهمکانا علیّا ؛[4]یعنی او را به مکانی والا، بالا بردیم، به کار رفته است که مراد از این آیه مورداختلاف قرار گرفته است.

بعضی از مفسران، مراد از مکان والا را عظمت و مقام معنوی ادریس و بعضی دیگر بلندیمکان حسی او دانسته اند. تفسیر نمونه[5] که معنای اول را پذیرفته است، شاهدی هم ازقرآن برای تأیید این معنا آورده است که یوسف به برادران خود که کار خلافی انجامداده بودند فرمود: انتمشر مکاناً [6]شما از نظر مقام و منزلت بدترین مردم هستید.

پس طبق معنایی که این تفسیر انتخاب می‌کند، زنده بودن ادریس زیر سؤالمی‌ رود و نمی‌توان زنده بودن را از آیه شریفه استفاده کرد.

3، حضرت خضر (علیه السلام) :
قرآن در آیاتی که داستان همراهی او و حضرت موسی را بیان می‌کند، اشاره ای به ویکرده است در آن داستان خضر در مقام استادی و مرشدی نسبت به حضرت موسی (علیهالسلام) می‌باشد.
در مورد ایشان آمده[7] است، خداوند خضر را به آب حیات رهنمون شد، و او برای آن کهتجدید حیات کند و نیازی به زاد و توشه سفر نداشته باشد، ناگزیر هر ساله یک یا چندنوبت و چه بسا هر چند سال یک بار به آن جا می‌رفت و از آب حیات می نوشید و چه بساهنوز هم زنده باشد که باید گفت: هنوز هم می‌رود و جرعه ای از آب حیات می‌نوشد.

اما در المیزان روایتی را نقل کرده و بسیاری از قصه‌ ها و حکایاتی راکه در مورد حضرت خضر است بدون تکیه‌گاه و سست خوانده است. روایات سست را می‌آورند:
از خصیف نقل می‌کند که : چهار پیامبر است که زنده‌اند، دو تای آنها در آسمانند،(عیسی و ادریس) ‌عیسی و ادریس و دو تا در زمین (خضر و الیاس)؛ اما کار خضر در دریاهاست و کار الیاس در خشکی ها.[8]

4، حضرت عیسی (علیه السلام) :
برخلاف اعتقاد مسیحیان که می‌گویند مسیح کشته و دفن گردید و سپس از میان مردگانبرخاست و مدت کوتاهی در زمین بود و بعد به آسمان صعود کرد؛[9] در میان مفسراناسلام معروف است که می‌گویند به استناد آیه 157سوره نساء، مسیح هرگز کشته نشد وخداوند او را به آسمان برد. حال در نحوه به آسمان رفتن او بحث است چون در آیه آمدهکه رافعک الیّ»[10]

بعضی می‌خواهند از این قسمت آیه زنده بودن ایشان را استفاده کنند و این بالا رفتنرا جسمانی تلقی نمایند، همانطور که بعضی از روایات[11] در مورد زمان ظهور امامزمان(عج) نیز مشعر به زنده بودن ایشان و نزول او از آسمان و اقتدا به امام زمان (علیه السلام ) می‌باشد.

ولی بعضی از مفسران مثل علامه(ره) طباطبایی آیه را این گونه توجیه می‌فرمایند:چون که رفع در آیه مقید به قید الیّ» شده مراد‌‌ آیه این است که رفع و بالا بردنبه صورت معنوی بوده است نه صعود جسمانی و دلیل آن هم مکان جسمانی نداشتن خداوندمتعال است. تا ما بتوانیم بگوئیم جسمانیات (مثل حضرت عیسی ـ علیه السلام ـ ) می‌توانندبه او نزدیک یا از او دور شوند.[12]

خلاصه: با توجه به اینکه در مورد حضرت الیاس و خضر در قرآن آیه‌ای که ظهور در زندهبودن آنها داشته باشد، وجود ندارد. فقط در روایاتی ضعیف اشاره به این نکته شده،است که قبول حیات فعلی برای این دو، پیامبر بر اساس آن روایات بسیار مشکل است. درمورد حضرت ادریس بعضی آیات ظهور در زنده بودن وی دارد که بنابر اختلافی که درتفسیر این آیه است.

حداقل می‌توان گفت: زنده بودن او اختلافی است؛ اما در مورد حضرت عیسی( علیه السلام ) با توجه به‌آیه‌ای که در مورد ایشان، برخلاف عقیده مسیحیان، وجوددارد، و کشته شدن او را ردّ‌ می‌کند و همچنین با توجه به روایات زیادی در باب نزولاو از آسمان و اقتدا به امام زمان (عج) وارد شده است، می‌توانیم به زنده بودن اینپیامبر اطمینان حاصل کنیم.

ز صدای نوحه جانان از این وادی به گوش می رسد و ناقوس جانها به لرزه می افتد آنگاه که با بالا رفتن دستهای حسینیان ،اشکهای زینب فرو می ریزد .

 این چه سریست در کالبد هستی که با نام حسین و ناله بر مظلومیتش، تمام گناهان بخشوده می شود  ؟

 پایتخت نشینان  دیار شور و شعور حسینی، در سرزمینی کوچک با دلی بزرگ به بلندای بیرق حسین همنوا با ناله آسمان و زمین، دوشادوش هم، نوای یالثارات الحسین سر می دهند و یا حسین گویان دل در گرو یار دارند .

  یوسف زهرا ؛بیا که حسینیان چشم به راه دم مسیحاییت به سوگ حسین نشسته اند. بیا و داغ زینب را در غم از دست دادن برادر التیام بخش .

  با شمیم ماه خون و قیام ،تكایا و حسینیه ها با حضور عاشقان ابا عبدالله، جلوه ای دیگر از ارادت و اخلاص را به نمایش خواهد گذاشت و چه شیرین است آن زمان که کودک بیمار دیروز با پای سر بر آستانش می گذارد تا شکر گزار شفای تنش، نذری قربانی کند و چه شیرین تر است آن زمان که  مادری به رسم شکر گزاری از معبود و شفای فرزندش، خادم همیشگی اهل بیتش می شود.

عاداران ابا عبدالله الحسین ظهری دیگر از غم و اندوه را به نظاره خواهند نشست و وا اسَفا گویان در میان دسته عظیم حسینیه ،واگویه های خود را با حسین و معبودش نجوا خواهند كرد.

 کجاست آزادمرد دشت نینوا که ببیند آوای بلندش در طنین فریاد عزادارانش به گوش میرسد؟ حسینیان .

محرم با همه شور و نوایش  آمد .

 هر که دارد هوس کربُ بلا بسم ا. 

کربلا عصاره بهشت است و عاشورا آبروی عشق. اگر کربلا نبود هیچ گلی از زمین نمی رویید و مشام هیچ انسان آزاده ای حقیقت را استشمام نمی کرد. اگر کربلا نبود عاشورا نبود و اگر عاشورا نبود امروز عشق بر سر هر کوی و برزنی بیگاری نمی کرد.

حسین آمد و عشق را آبرو بخشید و عباس با دستان بریده و لبان خشکیده با مشکی زخمی عشق را سیراب کرد تا حرف و حدیثی باقی نماند؛ زینب عشق را تداوم بخشید و آن را در گستره زمین و آسمان منتشر کرد تا از آن پس تمام عاشقان وامدار حماسه عاشورا باشند.

کربلا قبله الهام عاشقان شد و عاشورا میعادگاهی برای آنان که می خواهند نماز عشق را در محرابی به بلندای تاریخ بپا دارند. 

از آن روز زندگی معنا یافت که حسین (ع) بر کتیبه دل ها نقش بست و عاشورا- این راز نهفته- مضمون تمام ناگفته ها شد                                                                                                                                                  

صبحدم یک دم مدم، یک امشبی بهر خدا               تا حسین کشته نگردد در زمین کربلا

صبحدم یکدم بپوشان روی خود اندر نقاب               چون شوی طالع حسینم می زند پا در رکاب 

صبحدم فردا حسینم  صاحب لشکر بود                  چون شوی طالع حسین بی یار و بییاور شود

صبحدم آخر حسین  فرزند  پیغمبر بود                   صبحدم  فردا  حسینمکشته  خنجر  شود   

صبحدم فردا  علی اکبر  شاه  شهید                    می شود از ظلم بی دینان امیدشنا امید

صبحدم شرمی زلیلا کن دمی شو ناپدید               تا نبیند نوجوان خود علی اکبر شهید

صبحدم ناید تو را حیفی از این رعنا جوان               گر شود چون بسملی فردا به خاک و خونطپان

صبحدم فردا  بود  داماد  پا  اندر  حنا                     در میان چشمه خون همچو ماهیدر شنا

شاه دین ننما ز مرگ وی تو پیر و ناتوان                  صبح دم شرمی نما آخر تو از ما بیکسان

می شود   در  زیرسم  مرکب اهل                    می نماید رو سوی جنت از این دارفنا

صبح دم فردا علمدار شهنشاه شهید                    می شودبی دست و بی سر جسم پاکشبر زمین

بی برادر می شوذ هم بی پناه وبی معین              شاه لب تشنه حسین آن سبط ختم المرسلین

صبح دم شرمی نما از روی عباس جوان                 در حجابات ظلم رو آن رو شد از مانهان

تا نگردد  پیکر  عباسم  از  تیغ وسنان                   پاره پاره در میان خاک و خون غوطهن

صبح دم فردا علی اصغرش آن بی پناه                    دست و پا بسته ودل خسته و پژمردهلبان

حنجر گلبرگ  وی گردد  بسان  ناودان                    صبحدم بنما حیایی زین رفیع ناتوان

صبحدم شرمی نما از این صغیر شیر خوار               کز عطش گردیده سلب از وی هم آرام وقرار

صبحدم بهر  خدا  یکدم مکن خود آشکار                تا نسازندش هدف این کوفیان نابکار

صبحدم شرمی نما از روی ختم انبیا                      یک زمان پنهان نما از روی خودنور و ضیا

صبح دم بهر خدا پنهان شو از راه وفا                       تا نگردد سر جدا فرزند شاهاولیا

صبح دم شود فردا اهل وعیال مصطفی                    خوار زار و دستگیر کوفیان بیوفا

صبحدم یک امشبی بهر خدا.                             بر سر ما می خورد کعبنی و چوب جفا

صبحدم فردا گریبان چاک تا دامن زنیم                      در غم مرگ حسین بی پایان زنیم

دست غم بر سر ز شهر بی ایمان زنیم                    ناله و افغان ز مظلومی شه خوبانزنیم

صبحدم آخر شود فردا سکینه بی پدر                       صبحدم آخر شود آن بی قرینهخون جگر

صبحدم رحمی آخر ننما ز کینه سر به در                   می شود از ظلم اعدا چون سکینهدر به در

                  مراسم صبحدم-شب عاشورا عزاداریاستان بوشهر

 [

[]

[]

دفاع مقدس‏

اگر در جنگ تحمیلى كمك مردم نبود، محال بود دولت بتواند به تنهایى آنرا اداره كند.

این جنگ، حقیقتاً یك گنج است؛ یك گنج حقیقى است كه تمام‏شدنى هم نیست.

این فداكاریهاى بزرگ در كنار حضور مستمر رزمندگان ملت ما در جبهه‏هاىگوناگون كارزار انقلابى، توانسته است اسلام را سربلند، و دست بیگانگان را از میهن كوتاه،و ایران را بلندآوازه و آبرومند سازد. این مجاهدتها توانسته است راه ملت ایران را بهسوى هدفهاى متعالى اسلام بگشاید و در دنیاى تاریك و اسیر مادیت و شهوت، دریچه‏یى بهمعنویت به روى او باز كند و به او عزت و شخصیت ببخشد.

تنها راه براى دفاع از اسلام و انقلاب، ایستادگى و مقاومت است.

جبهه‏هاى جنگ و دفاع مقدس، در طول سالهاى متمادى، از خون عزیزان بسیجىرنگین شد و ناصیه‏ى انقلاب را درخشان كرد.

در دوران دفاع مقدس، آنچه كه این ملت را نجات داد، اسلام بود.

راه جهاد با دشمنان اسلام دشوار است ولى باید آن را طى كرد.

ما مدت هشت سال از حیثیت، ناموس، دین، تمامیت ارضى، مردم، انقلاب، حكومت،نظام اسلامى و قرآن دفاع كردیم و چنین دفاعى، مقدس است.

ملت ایران به بركت وحدت كلمه هم در جنگ، هم در بسیج نیروها براى میدانهاىدفاع مقدس، پیروز شد.

ملت رشید ایران به دفع برخاست و با دفاع مقدس از كیان اسلام و میهناسلامى، سیلى محكمى بر دشمن نواخت.

ملت ما ثابت كرد كه مى‏تواند از خودش دفاع كند.

هفته‏ى دفاع مقدس، یادآور حادثه‏یى عظیم و به بار نشستن نتایجى عظیم‏تردر سیر انقلاب ماست و هیچگاه از ذهن ملت محو نخواهد شد.

كسانى كه در دوران دفاع مقدس، سر از پا نشناخته در صفوف دفاع مقدس شركتمى‏كردند، منتظران حقیقى بودند.

آمادگى رزمى‏

آمادگى رزمى هم براى روز مبادا لازم است؛ اما آن چیزى كه براى همه لازماست، آمادگى معنوى، یعنى آمادگى فكرى، آمادگى روحى، آمادگى ى و حفظ وحدت، اتصالو ارتباط نیروها با یكدیگر، ارتباط مستحكم و دوستانه ملت و دولت، و شناختن چهره‏ى دشمندر هر لباسى است. دشمن با شكلهاى مختلفى خود را به مقابله‏ى با انقلاب مى‏كشاند. همیشهبا لباس نظامى وابسته به فلان دولت بیگانه، جلو نمى‏آید.

آنچه كه امروز نیروهاى مسلح ما را در میان همگان، سرافراز و ممتاز مى‏كنداین است كه نیروهاى مسلح ما فقط به اتكاى سلاح، شخصیت و تواناییهاى خود را نشان نمى‏دهند،بلكه همراه با سلاح و آمادگى رزمى، از نیروى ایمان و انگیزه قلبى برخوردارند.

باید انگیزه‏ها، ایمانها، معرفتها و عشقى كه همه‏ى وجود انسان با آن حركتمى‏كند؛ را آماده نگهداشت. اگر این آمادگى بود، آنگاه آمادگى رزمى به كار مى‏آید؛ اگراین آمادگیها نبود، نه سلاح، نه تجهیزات، نه انضباط، نه سایر آمادگیهاى پادگانى و استقرارىو غیره به كار نخواهد آمد.

براى حفظ مرزها و امنیت مردم، آمادگى رزمى به معناى حقیقى كلمه، جزو وظایفهمگانى و عمومى است. نیروهاى مسلح در این زمینه وظایف سنگینى را برعهده دارند.

شهید و شهادت‏

در عالم ملكوت، علما و بزرگان و زهاد و عبّاد با حسرت به جایگاه شهدانگاه مى‏كنند.

ارزش شهادت بالاترین ارزشهاست و زمان، همه چیز به جز خون شهید را كهنهمى‏كند.

بازماندگان و عزیزان شهدا باید همواره شكرگزار خداوند باشند.

پیام شهداى هفدهم شهریور حفظ اسلام، قرآن و حدیث است.

خاطره‏ى شهدا را باید در مقابل طوفان تبلیغات دشمن زنده نگهداشت.

رسم شهادت و سنت الهى قتل فى‏سبیل‏اللَّه، با نظام اسلامى زنده شد.

زنده نگه داشتن یاد شهداى انقلاب باعث تداوم حركت انقلاب است.

شهادت، بالاترین پاداش و مزد جهاد فى‏سبیل‏اللَّه است.

شهادت، مرگ انسانهاى زیرك و هوشیار است.

شهادت، نشانه‏ى استوارى است.

شهادت، یعنى وارد شدن در حریم خلوت الهى.

شهداى ما مظهر عقلانیت دینى و مدافع حقانیت و عدالت بودند.

عزت امروز اسلام و مسلمین ثمره خون شهدا است.

عظمت ما به خاطر شهادت جوانان و فرزندان این ملت است.

یاد شهدا باید همیشه در فضاى جامعه زنده باشد.

شهادت، مرگ تاجرانه است.

جانبازان و ایثارگران‏

ارزش فداكارى جانبازها هم، ارزش بسیار والایى است. آنها هم پیش خدا خیلىارزش دارند. البته باید جانبازهاى عزیز توجه داشته باشند كه آن لطف و فیض الهى را براىخودشان، نگه دارند. شهدا این امتیاز را دارند كه از پل گذشتند و مسئله‏ى آنها تمامشد. اما جانبازها در این دنیا هستند و با مسایل این دنیا سروكار دارند؛ باید خودشانرا خیلى مراقبت كنند. باید خودشان را خیلى حفظ كنند. در این صورت ان‏شاءاللَّه جانبازانجزو برجستگانِ پیش خداى متعال هستند.

اگر این ایثارگریها نبود، معلوم نبود كه كشور، تمامیت ارضى داشته باشدیا نه. امنیت داشته باشد یا نه. دشمن داخل كشور ما باشد یا نه. و آیا چنین امكانى وجودداشته باشد كه كسى بتواند براى كشور، كار و تلاش كند و سازندگى به وجود آورد.

این‏كه بعضى شهید مى‏شوند، بعضى جانباز یا اسیر و بعضى هم به سلامت برمى‏گردند،یك اجر دارد. اینهایى هم كه به سلامت برگشتند، این اجرِ در معرض فداكارى قرار گرفتنرا دارند. این یك فداكارى و یك اجر است. یك فداكارى دیگر هم، فداكارى خانواده‏ها، یعنىمادر و پدر یا همسر است كه عزیزشان را به میدان جنگ مى‏فرستند.

جانبازان جزو بندگان محبوب خدا هستند.

جانبازان عزیز در مجاهدتهاى خود بخشى از جسم و سلامتى‏شان را در راه خداانفاق كردند.

جانبازان و مجروحان عزیزمان كه واقعاً تجسم فداكاریند، شهیدان زنده‏اند.

خانواده‏هاى عزیز اسرا و مفقودین با صبر و تحمل بزرگوارانه‏ى خود، تلخىاسارت و فقدان عزیزان ملت را قابل تحمل كردند.

خانواده‏هاى معظم شهیدان و جانبازان عزیز ارزنده‏ترین یادگاریهاى دورانحماسه‏ى دفاع مقدس هستند.

خداوند متعال به شما جانبازان اجر خواهد داد، زیرا شما خودتان را به اوتقدیم كردید.

در حقیقت، شما مسئولان كشور و همه‏ى ما، مدیون آحاد مردم و بخصوص ایثارگراناز مردم هستیم كه با جان و توان و زحمات خودشان، این امكان را براى ما فراهم كردند.

در خانواده‏هاى شما، دو فداكارى مطرح است؛ یكى فداكارى آن رزمنده است؛آن كسى كه مى‏رود و جانش را در میدان جنگ، كف دست مى‏گیرد. حالا این كسى كه جانش راكف دست گرفته است، گاهى شهید مى‏شود، گاهى جانباز مى‏شود. جانبازها هم از لحاظ ارزشمعنوى، در آن حدى كه خود آنها كارى را انجام داده‏اند، مثل شهدا هستند. هر دو به جبههرفته‏اند. هر دو جانشان را كف دست گرفته‏اند. هر دو آماده شده‏اند براى این‏كه در راهخدا فداكارى كنند. اتفاقاً آن یكى به فیض شهادت نایل و این یكى به فیض جانبازى نایلشد. بنابراین از این جهت، هر دو یكسانند.

سد واقعى، اسلام واقعى و اسلام قرآن است. اسلامِ لن یجعل‏اللَّه للكافرینعلى المؤمنین سبیلاً» و ان الحكم الاللَّه» است. اگر یك خرده دایره را اضیق بكنیدو به وسط دایره - به مركز - نزدیكتر بشوید، اسلامِ ان‏اللَّه اشترى من‏المؤمنین انفسهمو اموالهم بان لهم الجنة» است. اسلامِ شماها است كه بدنهایتان پر از تركش است. بر سرتاپاى شماها نشانه‏ى عملیات و جنگ و جهاد فى‏سبیل‏اللَّه و امثال آن است؛ چه جانبازهاىعزیز، چه خانواده‏هاى شهدا، چه آنهایى كه رفتند و بحمداللَّه زنده و سرحال - به كورىچشم دشمن - برگشتند. مانع اصلى این است.

شما جانبازان به معناى واقعى كلمه شهید» هستید.

صبر و استقامت جانبازان موجب سربلندى و افتخار اسلام است.

من مى‏خواهم ورزش جانبازان را هم، به طور مؤكّد متذكر شوم. البته، الحمدللَّهورزش جانبازان خوب بود. الحمدللَّه در میدانها خوب بوده. همین‏طور كه شما گفتید، درالمپیك مدالها و افتخارات بیشتر و چهره‏هاى بهترى كسب كردند؛ اما بخصوص، روى اینهاكار بكنید. علت آن هم این است كه جانبازان، سابقه‏ى جبهه دارند. اینها یك قهرمانى راانجام دادند، یعنى وضع جسمانى آنها، نشان‏دهنده‏ى قهرمانى است. كارى است كه كردند ویك پرونده، با اینها همراه است. بنابراین، اینها آن‏جا امتحان دادند؛ باز هم مى‏تواننددر میدانهاى ورزشى، ان‏شاءاللَّه امتحان بدهند.

هم خانواده‏هاى شهداى عزیزمان و هم خانواده‏هاى اسراى عزیزمان و هم جانبازانعزیزمان و خانواده‏هاى گرامیشان، قدر خودشان را بدانند و مطمئن باشند كه عمل آنها امروزخیلى ارزش داشته و دارد و تأثیر زیادى براى عظمت اسلام داشته و خواهد داشت.

شهید، نعمت شهادت و جرعه‏ى جام شیرین شهادت را نوشید؛ولى جانباز آن فرصترا نیافت؛ اما رنج زندگى را همواره به جان خرید. جانبازان هم شهیدند؛ آنها شهید زنده‏اند.